อาร์เจนตินา เถลิงแชมป์โลกสมัยที่สามในประวัติศาสตร์ของตัวเอง ด้วยการเป็นฝ่ายดวลจุดโทษตัดสินเอาชนะฝรั่งเศส 4-2 หลังเสมอกันในเวลา 3-3 ไปอย่างสุดมัน
นอกจากความสุดยอดของ ลิโอเมล เมสซี่ กัปตันทีมผู้นำทัพฟ้าขาวไปถึงฝั่งฝันได้สำเร็จแล้ว ความหนึบของมือกาวอย่าง เอมิเลียโน่ มาร์ติเนซ ก็เป็นหนึ่งในกุญแจสำคัญที่พาอาร์เจนตินาคว้าแชมป์มาได้ โดยเฉพาะการโชว์ฟอร์มเซฟจุดโทษที่ถือเป็นงานถนัดของผู้รักษาประตูรายนี้อยู่แล้ว
ทำไมมาร์ติเนซถึงเซฟจุดโทษได้ดี ทั้งที่ผู้รักษาประตูควรเป็นฝ่ายเสียเปรียบเมื่อมีการดวลลูกโทษตัดสินไม่ใช่หรือ ? Main Stand ขอพาคุณมาดูทริคและเทคนิคที่เจ้าตัวงัดออกมาใช้ เพื่อพาเพื่อนร่วมทีมถึงเส้นชัยในฟุตบอลโลก 2022 กัน
เกมแห่งจิตวิทยา
การเตะลูกจุดโทษ มีผู้เล่นเกี่ยวข้องหลัก ๆ อยู่แค่สองคน นั่นคือนักเตะฝ่ายรุกที่ออกมายิงประตู กับผู้รักษาประตูที่ต้องคอยป้องกันลูกยิงดังกล่าว
หากมองจากปัจจัยของเกมลูกหนัง การเตะจุดโทษคงเป็นงานที่ง่ายดายมาก เพราะคุณไม่มีกองหลังฝ่ายตรงข้ามมาบังหน้าปากประตูเลย กลับกันต้องเป็นด้านของผู้รักษาประตูมากกว่าที่ต้องหาวิธีเอาร่างกายตัวเองมาป้องกันโกลขนาดใหญ่ไว้ให้ได้
แต่เพราะลูกจุดโทษมีของแถมเป็นแรงกดดัน ทั้งความคาดหวังของตนเอง แฟนบอลบนอัฒจันทร์ เพื่อนร่วมทีมในเบื้องหลัง และสถานการณ์ในเกมการแข่งขัน โดยเฉพาะรายการระดับฟุตบอลโลกด้วยแล้ว นี่คือจังหวะที่ต้องอาศัยความแข็งแกร่งทางด้านจิตใจอยู่ไม่น้อย
สิ่งเดียวกันย่อมเกิดกับผู้รักษาประตูที่ต้องวัดใจและเล่นเกมจิตวิทยากับผู้เตะลูก ในจุดนี้โกลบางคนอาจใช้ความนิ่งสงบ เพื่อไม่ให้คู่แข่งรู้ได้ว่าตัวเองจะพุ่งไปเซฟในทิศใด และเพ่งโฟกัสตัวเองไปกับแทคติกที่ได้รับมาจากโค้ชของพวกเขา
ทว่านั่นไม่ใช่สิ่งที่มาร์ติเนซทำเลย...
นอกจากจังหวะเต้นโยกย้ายส่ายร่างกายในนัดชิงฟุตบอลโลกแล้ว มาร์ติเนซเป็นผู้รักษาประตูที่ปั่นประสาทคนยิงไว้เยอะและหลากหลายรูปแบบมาก ไม่ว่ากับการลงทำหน้าที่รับใช้ชาติ หรือเฝ้าเสาให้กับ แอสตัน วิลล่า ต้นสังกัดในพรีเมียร์ลีก
การพูดบลัฟใส่คู่แข่ง ยืนกดดันก่อนจังหวะยิง หรือการเดินนำลูกบอลมาให้ แต่กลับปาลูกออกไปอีกทางหนึ่ง ทั้งหมดนี้คือเทคนิคเล็ก ๆ น้อย ๆ จากโกลมือหนึ่งของอาร์เจนตินา ที่ต่างให้ผลลัพธ์ตามที่เจ้าตัวคาดหวังไว้เป็นอย่างดี จนกลายเป็นไพ่ไม้ตายอันทรงประสิทธิภาพของทัพฟ้าขาว
มาดูกันว่าเทคนิคที่มาร์ติเนซใช้มีอะไรกันบ้าง...
ก่อกวนจนได้ผล
"ขอโทษทีนะ แต่ผมจะหยุดคุณให้ได้เลยเพื่อน"
"แกหัวเราะอยู่เหรอ จริง ๆ แล้วแกประหม่านะ ใช่แล้ว ทำหูทวนลมไปเลย... ฉันรู้ว่าแกจะยิงไปทางไหน เดี๋ยวฉันจะเซฟให้ดู"
นี่คือสองประโยคที่มาร์ติเนซ ตะโกนใส่คู่แข่งระหว่างการยิงจุดโทษตัดสิน จากแมตช์ที่ อาร์เจนตินา เอาชนะ เอกวาดอร์ ไป 3-2 และทะลุเข้าไปชิงชนะเลิศรายการโคปา อเมริกา เมื่อปี 2021 ซึ่งต้องขอบคุณไมค์ที่ติดตั้งอยู่รอบสนามอันว่างเปล่าระหว่างที่ประชาชนจำนวนมากยังถูกกักตัวจากสถานการณ์โควิด-19 ที่ทำให้เราได้ยินเสียงตะโกนของมือกาวรายนี้ได้อย่างชัดเจน
แต่นั่นไม่ใช่เทคนิคเดียวที่ผู้รักษาประตูชาวอาร์เจนไตน์งัดออกมาใช้ เพราะในฟุตบอลโลก 2022 หนนี้มาร์ติเนซก็เล่นสงครามประสาทกับทั้งนักเตะเนเธอร์แลนด์และฝรั่งเศส จนมีส่วนช่วยเซฟไปได้ถึง 3 ครั้งด้วยกัน
ในการดวลจุดโทษกับทีมชาติเนเธอร์แลนด์ที่ถือว่าเป็นแมตช์ซึ่งอัดแน่นไปด้วยแรงกดดันจากทั้งสองฝ่าย มาร์ติเนซใช้ประโยชน์จากสถานการณ์ดังกล่าวพยายามปั่นประสาทคนยิงให้ได้มากที่สุด
หลังเซฟลูกยิงของ เฟอร์กิล ฟาน ไดจ์ค ได้ เจ้าตัวทราบดีว่านี่คือความได้เปรียบที่สุดแล้ว และหันไปกวักมือปลุกเร้าเสียงเชียร์จากแฟนบอลชาติตนเองที่มุมหลังประตู เพื่อช่วยเรียกความมั่นใจให้กับเพื่อนร่วมทีม และกดดันฝั่งเนเธอร์แลนด์ที่เพิ่งสูญเสียความได้เปรียบของตนเองไป
เมื่อ สตีเฟน เบิร์กฮุยส์ กำลังก้าวขาออกมายิงจุดโทษ มาร์ติเนซได้นำบอลมามอบให้มิดฟิลด์ชาวดัตช์ด้วยตนเอง แต่แทนที่จะมอบให้กับมือเจ้าตัวกลับโยนลูกออกไปทางด้านข้าง ทำให้เบิร์กฮุยส์ต้องเสียเวลาเดินตามไปหยิบลูกกลับมา
นี่อาจเป็นแค่การถ่วงเวลาเพียงช่วงสั้น ๆ แต่ก็มากพอที่จะทำให้ผู้เล่นเกมรุกมีเวลาครุ่นนึกถึงการยิงของตนเองเพิ่มเติม และอาจเกิดความลังเลด้วยแรงกดดันที่โถมเพิ่มเข้ามา จนมีส่วนทำให้มาร์ติเนซพุ่งได้ถูกทาง และเซฟสองจังหวะแรกช่วยทีมไว้ได้สำเร็จ
นอกจากผลงานในรอบก่อนรองชนะเลิศแล้ว เทคนิคของมาร์ติเนซก็ยังได้ผลในรอบชิงชนะเลิศเช่นกัน หลังเจ้าตัวปาบอลให้ โอเรเลียง ชูอาเมนี ต้องวิ่งตามไปเก็บ ก่อนที่มิดฟิลด์วัย 22 ปีจะยิงถากเสาประตูออกไป และส่งความได้เปรียบให้อาร์เจนตินาในทันที
แม้ว่าผู้ตัดสินจะทราบดีถึงทริคการก่อกวนดังกล่าว ไม่ว่าจะจากกรณีของมาร์ติเนซหรือนายด่านรายอื่นก็ดี แต่ก็ยังไม่วายที่ผู้รักษาประตูเหล่านี้จะงัดเล่ห์เหลี่ยมออกมาใช้ โดยพยายามหลบหลีกจากผู้ตัดสิน เช่น ถือบอลไว้กับตัว เพื่อไม่ส่งให้ผู้ตัดสินหรือนักเตะฝั่งตรงข้ามโดยตรง เดินถ่วงเวลาเตรียมตัวเพื่อให้อีกฝ่ายเสียสมาธิและต้องรอคอย หรือมายืนกดดันนักเตะฝ่ายรุกระหว่างที่มีผู้ตัดสินยืนคั่นอยู่ตรงกลาง
และนี่แทบจะเป็นคัมภีร์สำเร็จรูปที่ทำให้มาร์ติเนซเซฟจุดโทษได้เป็นกอบเป็นกำในฟุตบอลโลกครั้งนี้ ทว่านี่กลับไม่ใช่เทคนิคที่เหมาะกับผู้รักษาประตูทุกคน
ไม่ใช่ทุกคนที่ทำได้
ผู้รักษาประตู เป็นตำแหน่งที่ไม่สามารถก่อความผิดพลาดได้บ่อยนัก เพราะมันจะเด่นชัดกว่านักเตะอีกสิบคนในตำแหน่งอื่น ๆ ซึ่งแปลว่าผู้เล่นที่มายืนเฝ้าเสาได้ นอกจากจะต้องมีทักษะการเล่นที่ดีแล้วยังต้องมีคุณสมบัติด้านจิตใจที่ดีเยี่ยมไม่แพ้กัน
มาร์ติเนซ เป็นผู้รักษาประตูที่ใช้ประโยชน์จากเกมจิตวิทยาได้เป็นอย่างดี ซึ่งหมายถึงเจ้าตัวต้องมีความแข็งแกร่งทางจิตใจที่ดีเยี่ยม เขาพร้อมจะปั่นประสาทคู่แข่งและรับมือกับแรงกดดันในกรณีที่การกระทำดังกล่าวให้ผลลัพธ์ตรงกันข้ามได้
"โค้ชของพวกเขา (หลุยส์ ฟาน กัล ของเนเธอร์แลนด์) บอกว่าพวกเขาจะเป็นฝ่ายได้เปรียบหากต้องดวลจุดโทษตัดสินกัน และพวกเขาบอกว่าต้องการจะลบความทรงจำร้าย ๆ จากปี 2014 (ที่ เนเธอร์แลนด์ แพ้จุดโทษ อาร์เจนตินา) ลง" มาร์ติเนซ ใช้คำพูดจากบทสัมภาษณ์ของผู้จัดการทีมเนเธอร์แลนด์มาเป็นแรงบันดาลใจในการเซฟจุดโทษช่วยทีม
"เขาเป็นคนพูด ผมเห็นกับตา และได้แคปหน้าจอไปโชว์ให้โค้ชผู้รักษาประตูกับนักจิตวิทยาของผมดู ก่อนที่ผมจะบอกพวกเขาว่า 'เอาล่ะ เขาจุดไฟให้เราแล้ว'"
เจ้าตัวเสริมว่า "ผมเซฟบทความนั้นไว้ในมือถือ และดูมันเพื่อใช้เป็นแรงบันดาลใจทุกวันเลย จนกระทั่งวันที่ผมต้องลงแข่งขัน"
แต่ไม่ใช่ทุกคนที่เซฟจุดโทษเก่งจะมีเทคนิคแบบเดียวกับมือกาวชาวอาร์เจนไตน์ เพราะอีกหนึ่งคนที่ได้รับคำชื่นชมอย่าง โดมินิค ลิวาโควิช ผู้รักษาประตูของทีมชาติโครเอเชีย ที่โชว์ฟอร์มเซฟจุดโทษญี่ปุ่น 3 ลูก กับการพาโครเอเชียพลิกล็อกเอาชนะบราซิลไปได้ กลับมีวิธีเซฟจุดโทษที่แตกต่างกัน
ลิวาโควิช เป็นฝ่ายที่หลีกเลี่ยงการเผชิญหน้ากับคู่ต่อสู้และโฟกัสอยู่กับการเซฟของตัวเอง เขาพยายามทำตัวให้มีขนาดใหญ่ที่สุด เพื่อให้ผู้เล่นฝ่ายรุกรู้สึกว่าตัวเองมีช่องในการยิงที่น้อยมาก ๆ และกดดันกับสถานการณ์ที่พวกเขากำลังเผชิญอยู่
นั่นคือความแตกต่างระหว่างผู้รักษาประตูแต่ละคน ไม่มีเทคนิคไหนดีที่สุดแบบตายตัว แต่อยู่ที่ว่าเทคนิคไหนเหมาะสมกับมือกาวคนนั้นมากที่สุดต่างหาก
และท้ายที่สุดแล้วการวิเคราะห์ข้อมูลจากทีมสตาฟ การเล่นจิตวิทยาวัดใจกับผู้เล่นฝ่ายรุก กับประสบการณ์ในการเลือกทิศทางเซฟรูปของนักเตะคนนั้น ๆ ยังเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้ผู้รักษาประตูเซฟจุดโทษได้อยู่ดี อย่างที่เราได้เห็นมาร์ติเนซถูกจับมาติวเข้มในช่วงที่ทีมกำลังรวมพลังครั้งสุดท้ายก่อนไปดวลลูกโทษตัดสิน
แหล่งอ้างอิง:
https://theathletic.com/2851844/2021/09/28/trash-talking-patience-and-leg-power-the-emiliano-martinez-approach-to-saving-penalties/
https://theathletic.com/3990844/2022/12/12/martinez-argentina-world-cup-final/
https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/emiliano-martinez-argentina-hero-world-cup-qatar-2022-penalties-van-gaal
https://www.football.london/international-football/emiliano-martinez-penalty-argentina-france-25783433
https://www.youtube.com/watch?v=0i-gsQJg7jc
