กลายเป็นเรื่องที่ถูกพูดถึงอย่างมากอย่างต่อเนื่องในหมู่แฟนฟุตบอลต่างประเทศ เมื่อ พรีเมียร์ลีก เตรียมนำมติ "ยกเลิกการใช้ VAR" เข้าสู่การโหวตในการประชุมใหญ่ประจำปี วันที่ 6 มิถุนายน นี้
มันเกิดอะไรขึ้น เหตุใดสโมสรถึงอยากยกเลิก VAR และกระแสตอบรับจากหลายฝ่ายว่าอย่างไร ? Main Stand จะไล่เรียงให้ทราบกัน
VAR กับ พรีเมียร์ลีก
VAR (Video Assistant Referee) หรือ วิดีโอช่วยตัดสิน คือระบบที่ช่วยผู้ตัดสินในสนาม ด้วยการให้ข้อมูลของทีมผู้ตัดสิน VAR ที่ดูภาพจังหวะปัญหาผ่านกล้องที่บันทึกการแข่งขันในมุมต่าง ๆ ก่อนที่ผู้ตัดสินในสนามจะยืนยันคำตัดสินเดิม หรือเปลี่ยนคำตัดสินใหม่จากข้อมูลที่ได้รับมา
โดยการใช้ VAR จะเกิดขึ้นในสถานการณ์ 4 แบบเท่านั้น ประกอบด้วย
1. จังหวะ เป็นประตู หรือ ไม่เป็นประตู (ลูกข้ามเส้นหรือไม่ข้ามเส้น, มีการทำฟาวล์, ล้ำหน้า, ลูกบอลออกจากสนามก่อนเข้าประตู)
2. จังหวะ จุดโทษ หรือ ไม่เป็นจุดโทษ (ตำแหน่งของการฟาวล์, ฝ่ายรุกทำฟาวล์ก่อน, ลูกบอลออกนอกสนามก่อนการฟาวล์, ผู้รักษาประตูหรือผู้ยิงประตู ทำผิดกติกาขณะเตะจุดโทษ)
3. ใบแดงโดยตรง (เจตนาป้องกันประตูโดยผิดกติกา, การทำผิดกติกาอย่างร้ายแรง)
4. การระบุตัวผู้เล่นผิดพลาด (ผู้ตัดสินคาดโทษหรือไล่ออกผู้เล่นผิดคน)
VAR ถูกนำเสนอคอนเซปต์ครั้งแรกโดยสมาคมฟุตบอลเนเธอร์แลนด์ หรือ KNVB เมื่อปี 2010 ผ่านการทดลองหลายปี ก่อนที่ เอลีก ออสเตรเลีย จะกลายเป็นลีกแรกที่นำมาใช้เมื่อปี 2017 ก่อน ฟุตบอลโลก 2018 ที่ประเทศรัสเซีย จะเป็นเวิลด์คัพครั้งแรกที่นำ VAR มาใช้ ส่วน พรีเมียร์ลีก นำมาใช้เมื่อฤดูกาล 2019-20 หลังจากที่ใช้ใน ยูฟ่า แชมเปี้ยนส์ ลีก ตั้งแต่ฤดูกาล 2017-18
ปัญหามากมาย
เป้าหมายของการใช้ VAR คือเพื่อให้การตัดสินจังหวะปัญหาเกิดความชัดเจนและโปร่งใสมากขึ้น อย่างไรก็ตาม สำหรับ พรีเมียร์ลีก หลายคนมองว่า มันเหมือนการ "หนีเสือปะจระเข้" มากกว่า
เพราะนับตั้งแต่มีการใช้ VAR เป็นต้นมา สารพัดปัญหาจากการตัดสินก็ปรากฏให้เห็นอย่างต่อเนื่อง แม้หลายคนมองว่า เรื่องดังกล่าวมาจากความไร้มาตรฐานของผู้ตัดสินในพรีเมียร์ลีกเองเสียมากกว่า
และกรณีศึกษาของปัญหาจากการใช้ VAR ตัดสินก็เกิดขึ้นนับครั้งไม่ถ้วน อาทิ เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2021 สมาคมฟุตบอลอังกฤษ หรือ เอฟเอ ต้องประกาศยกเลิกโทษแบน 3 นัด ของ โทมัส ซูเซ็ก กองกลาง เวสต์แฮม ยูไนเต็ด ที่โดนใบแดงหลัง ไมค์ ดีน เช็ก VAR ก่อนมองว่า เจตนาชักศอกใส่ อเล็กซานดาร์ มิโตรวิช กองหน้า ฟูแล่ม ทั้งที่ความจริงเป็นอุบัติเหตุ และมีการสัมผัสเพียงเล็กน้อย
หรืออย่างในนัดเปิดสนาม ฤดูกาล 2023-24 เมื่อเดือนสิงหาคม 2023 อองเดร โอนาน่า ผู้รักษาประตู แมนเชสเตอร์ ยูไนเต็ด ออกมาตัดบอลในกรอบเขตโทษ แต่ไปคว้าตัวของ ซาซ่า คาลัดจ์ซิช กองหน้า วูล์ฟแฮมป์ตัน วันเดอเรอร์ส ทว่าผู้ตัดสินไม่ให้เป็นจุดโทษ ทีมหมาป่าพลาดโอกาสตีเสมอ ร้อนถึง PGMOL หรือ คณะกรรมการผู้ตัดสินฟุตบอลอังกฤษ ต้องออกมาขอโทษในความผิดพลาดนี้
เมื่อสโมสรไม่ทน
ความผิดพลาดมากมายเกินจะนับนี้เอง ทำให้ วูล์ฟแฮมป์ตัน หนึ่งในทีมที่เสียผลประโยชน์จาก VAR อย่างต่อเนื่อง ตัดสินใจยื่นเรื่องต่อ พรีเมียร์ลีก เพื่อขอให้ยกเลิกการใช้ VAR เสีย โดยให้เหตุผลดังนี้
1. ความหงุดหงิดและความสับสนภายในสนามเนื่องจากการตรวจสอบ VAR ที่ยืดเยื้อและการสื่อสารที่ไม่ดี
2. บรรยากาศที่ไม่เป็นมิตรมากขึ้น ด้วยการประท้วง การโห่เพลงของพรีเมียร์ลีก และการตะโกนต่อต้าน VAR
3. การเข้าถึงวัตถุประสงค์ดั้งเดิมของ VAR มากเกินไปเพื่อแก้ไขข้อผิดพลาดที่ชัดเจน เนื่องจากมีการวิเคราะห์การตัดสินใจเชิงอัตวิสัยมากเกินไป จนลดความลื่นไหลและความสมบูรณ์ของเกม
4. ความรับผิดชอบของเจ้าหน้าที่ในสนามลดลง เนื่องจากตาข่ายนิรภัยโดย VAR ซึ่งนำไปสู่การกัดเซาะอำนาจในสนาม
5. เกิดข้อผิดพลาดอย่างต่อเนื่องแม้จะมี VAR ทำให้แฟนบอลไม่สามารถยอมรับข้อผิดพลาดของมนุษย์หลังจากการดูและเล่นซ้ำหลายครั้ง ทำลายความมั่นใจในมาตรฐานการตัดสิน
โดยสรุป ทีมหมาป่าแถลงว่า ราคาที่ต้องจ่ายให้กับ VAR นั้นมหาศาล แต่กลับเพิ่มความแม่นยำได้เพียงน้อยนิด และส่งผลต่อจิตวิญญาณของกีฬาฟุตบอลอย่างแสนสาหัส
จะลงเอยอย่างไร ?
หลังจากวูล์ฟส์ยื่นเรื่องให้ทางพรีเมียร์ลีกนำเข้าที่ประชุม ประเด็นของ VAR ก็ถูกนำมาพูดถึงอีกครั้งอย่างกว้างขวาง มิหนำซ้ำ ยังมีหลายคนที่เห็นดีเห็นงามด้วย หากต้องยกเลิก VAR ขึ้นมาจริง ๆ
เวย์น รูนี่ย์ กับ รอย คีน สองตำนานนักเตะ แมนฯ ยูไนเต็ด ต่างพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า VAR ทำให้ความสนุกของเกมฟุตบอลหายไป เพราะแม้จะยิงประตูได้แล้ว ทุกคนก็ต้องมารอลุ้นอีกว่า จะมีการเช็ก VAR หรือไม่ และจะถูกริบประตูคืนหรือเปล่า
ขณะที่นักเตะยุคปัจจุบัน ดูจะแบ่งรับแบ่งสู้ เช่นกรณีของ แอนโธนี่ กอร์ดอน กองกลาง นิวคาสเซิ่ล ยูไนเต็ด ที่โดนพิษ VAR จากจังหวะที่เขาถูก โซฟียาน อัมราบัต กองกลาง แมนฯ ยูไนเต็ด สกัดในเขตโทษ แต่ VAR ไม่เช็ก ในเกมเมื่อเดือนพฤษภาคม 2024 ที่มองจังหวะดังกล่าวหลังเกมว่า "ถ้าไม่ปรับปรุง VAR ให้ดีขึ้น ก็ยกเลิกไปเถอะ"
ขณะที่แฟนบอล ดูจะเห็นตรงกันว่า ควรยกเลิก VAR ไปเสีย เพราะจากโพลของ The Athletic มีแฟนบอลถึง 15 ทีม ที่โหวตให้ยกเลิกการใช้ ซึ่งถ้าแฟนบอลเป็นคนโหวตในที่ประชุมพรีเมียร์ลีก VAR น่าจะถูกยกเลิกไปแล้ว เพราะการลงมติเห็นชอบ ใช้คะแนนเสียง 14 จาก 20 สโมสรสมาชิก และหากสโมสรสมาชิกเห็นชอบ VAR จะถูกยกเลิกการใช้งานในฤดูกาล 2024-25 ทันที
อย่างไรก็ตาม Sky Sports กลับเผยว่า สโมสรสมาชิก กลับลังเลที่จะโหวตยกเลิก เพราะสถิติระบุชัดว่า หลังมีการใช้ VAR การตัดสินถูกต้องเพิ่มขึ้นจาก 82% เป็น 96% และอาจเกิดปัญหากับสโมสรต่าง ๆ เสียเองยามไปเล่นรายการระดับนานาชาติ เพราะฟุตบอลสโมสรยุโรป ตลอดจนฟุตบอลสโมสรชิงแชมป์โลก ยังมีการใช้ VAR
พรีเมียร์ลีกจะยังคงใช้ VAR ต่อไปหรือไม่ ? รอลุ้นกันวันที่ 6 มิถุนายนนี้ แต่ไม่ว่าผลจะลงเอยอย่างไร ระบบนี้จะยังคงถูกพูดถึงต่อไปอย่างแน่นอน
แหล่งอ้างอิง :
https://www.nytimes.com/athletic/5495032/2024/05/15/premier-league-var-vote/
https://www.nytimes.com/athletic/5498633/2024/05/17/fans-want-clubs-to-scrap-var/
https://www.nytimes.com/athletic/5499347/2024/05/17/var-premier-league-pgmol-explained/
https://www.sportbible.com/football/premier-league/wayne-rooney-and-roy-keane-agree-on-removing-var-738510-20240515
https://www.bbc.com/sport/football/articles/ce969547vgdo
https://www.skysports.com/football/news/11095/13136862/var-majority-of-premier-league-clubs-want-to-keep-technology-after-wolves-proposal
