ผู้คนจับจ้องมาที่สนามเกลเรโดม ในเมืองอาร์เนม ประเทศเนเธอร์แลนด์ ด้วยความลุ้นระทึก นี่คือการแข่งขันวอลเลย์บอลหญิงชิงแชมป์โลก 2022 (FIVB Women’s World Championship 2022) ระหว่าง ทีมสาวไทย กับ ทีมชาติตุรกี ที่มีศักดิ์ศรีการเข้ารอบเป็นเดิมพัน
เซตแรก ตุรกีเอาชนะทีมไทยไปก่อนด้วยคะแนน 25 – 17 ทำให้เซตต่อมามีความตึงเครียดสูง แต่ผู้คนทั่วโลกกลับเห็นทีมสาวไทยยิ้มสู้ในสถานการณ์กดดันได้อย่างเหลือเชื่อ จนสามารถเอาชนะตุรกีในเซตที่สองไปได้ด้วยคะแนน 31 – 29 อย่างฉิวเฉียด - นี่คือผลของการไม่กดดันตัวเองโดยแท้ อะไรคืออาวุธที่ช่วยให้ทีมสาวไทยเก็บชัยชนะได้ในแมตช์นี้ ร่วมหาคำตอบได้ที่ Main Stand
อาวุธ (ไม่) ลับ
ผลการวิจัยของมหาลัยชั้นนำในยุโรประบุว่า การเล่นกีฬาพร้อมกับรอยยิ้มบนใบหน้าจะช่วยยกระดับผลงานได้ หลังจากนำอาสาสมัคร 24 คนมาตรวจดูค่าออกชิเจนแล้วพบว่า การวิ่งไปพร้อมกับรอยยิ้ม ร่างกายจะใช้ออกชิเจนได้อย่างมีประสิทธิภาพกว่าการวิ่งหน้านิ่ง 2.78 %
ไม่เฉพาะแค่ในวงการกีฬาเท่านั้น ‘ซอนดรา บาร์เรตต์’ เจ้าของหนังสือ ‘Secrets of Your Cells’ เขียนไว้ว่า เซลล์ในร่างกายมีส่วนสำคัญในการสร้างสมดุลของความรู้สึกทั้งหมด ซึ่งก็เท่ากับว่าทุกความรู้สึกนึกคิดของเราจะส่งผลไปยังเซลล์ในร่างกายตลอดเวลา ดังนั้นเมื่อใดที่เรายิ้มก็เหมือนกับว่าได้ลดความตึงเครียดของเซลล์ในร่างกายไปด้วย
‘รอยยิ้ม’ เป็นเสน่ห์ที่ผู้ชมวอลเลย์บอลทั่วโลกชื่นชมทีมสาวไทย ไม่เฉพาะเพียงเรื่องความสามารถที่ไม่เป็นรองใครเท่านั้น แต่ทีมสาวไทยสามารถเล่นได้สนุก ไม่เครียด ดูแล้วมีความสุข แม้จะพลาดแต่ก็ให้กำลังใจกันเสมอ
พรพรรณ เกิดปราชญ์ หนึ่งในผู้เล่นทีมชาติไทย เคยให้สัมภาษณ์กับสื่อว่า
“การที่เราเล่นไปด้วยยิ้มไปด้วยไม่ได้หมายความว่าเราไม่ซีเรียส … ความจริงเรามีสมาธิทุกเกม เพียงแต่ว่าเราเครียดบนรอยยิ้มซึ่งก็น่าจะมาจากการซ้อม ... เวลาเราผิดพลาด เราจะผิดพลาดกี่ครั้งก็ได้ เพราะมันคือการซ้อม … เราไม่ได้ว่ากัน พอมันเกิดการที่ไม่ได้ว่ากันเลยมีรอยยิ้มในระหว่างนั้น เลยเป็นธรรมชาติไปเรื่อย ๆ แล้วพอไปแข่งขันไม่ว่าเราจะเสียหรือได้แต้มมันก็กลายเป็นรอยยิ้มไปเลย”
หากวิเคราะห์จากคำกล่าวข้างต้นจะพบว่า ‘รอยยิ้ม’ มีผลต่อการสร้างทีมวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทยอย่างยิ่ง
รอยยิ้มสร้างทีม
บรรดาทีมกีฬาและทีมงานในบริษัทมีความเข้าใจขั้นตอนการสร้างทีมดีอยู่แล้ว บางที่อาจมีกลยุทธ์หรือวิธีการที่ยุ่งยากซับซ้อนกว่านี้แต่เมื่อนำไปใช้จริงกลับไม่ค่อยได้ผล ส่วนหนึ่งเนื่องจากจัดการกับสถานการณ์กดดันของลูกทีมไม่ได้
จอห์น วิตมอร์ ผู้เขียนหนังสือ Coaching For Performance อธิบายไว้ว่า ทีมที่มีความเป็นเลิศด้านผลงานนั้นจะมีคุณลักษณะดังต่อไปนี้
- ช่วยเหลือร่วมมือกัน
- ไว้ใจได้ปรับตัวเก่ง
- มีความอดกลั้นเป็นเพื่อนฝูงกัน
- กล้าหาญรับผิดชอบในหน้าที่
- มีอารมณ์ขันกระตือรือร้น
- เข้ากันได้ดีไม่เห็นแก่ตัว
จะเห็นว่าขั้นตอนการสร้างอารมณ์ขันคือหนึ่งในคุณลักษณะที่ทีมจะขาดไปไม่ได้ เนื่องจากคนส่วนใหญ่ชอบวิตกกังวลและครุ่นคิดถึงแต่เรื่องของตัวเอง และมักแสดงพฤติกรรมในทางตรงข้ามเพื่อให้คนอื่นยอมรับ ซึ่งบางครั้งก็อาจสร้างความตึงเครียดภายในทีมได้ ‘การยิ้ม’ จึงเป็นการแสดงถึงความสนุกสนานและความสุขที่ช่วยให้ทีมผ่อนคลาย ซึ่งมันมีผลต่อผลงานตามเป้าหมายของทีมด้วย
การสร้างอารมณ์ขันจึงถือเป็นความฉลาดด้านอารมณ์ที่ทีมสาวไทยทำได้ดีที่สุด และเป็นกลยุทธ์ที่ทีมใช้ต่อสู้ในการแข่งขันนับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2528 ซึ่งเป็นยุคแรก ๆ ที่ไทยนำกลยุทธ์ ‘ยิ้มสู้’ มาใช้จนเริ่มมีผลงานดีขึ้นตามลำดับ
จนเรียกได้ว่า ‘การยิ้ม’ เป็นส่วนหนึ่งของทีมชาติไทยไปแล้ว
ยิ้มสู้อุปสรรค แพ้ - ชนะ เป็นเรื่องสนุก
เมื่อเจออุปสรรคขัดขวาง แน่นอนว่ามันยากที่เราจะฉีกยิ้มออกมาได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับกีฬาวอลเลย์บอล ที่ปฏิเสธไม่ได้ว่าเป็นกีฬาที่มีความได้เปรียบเสียเปรียบในเรื่องของสรีระร่างกาย และหากมองย้อนมาที่ทีมสาวไทยที่ต้องเจอกับคู่แข่งหลากหลายชาติ โดยเฉพาะทีมจากฝั่งยุโรป คงคล้ายคนตัวเล็กที่พยายามต่อสู้กับคนตัวใหญ่กว่า ซึ่งยากต่อการจะเอาชนะได้
แต่สาวไทยก็ยังยิ้มได้ราวกับว่าพวกเธอสนุกที่ได้แข่งขัน ไม่ว่าจะได้แต้ม เสียแต้ม หรืออยู่ในสถานการณ์ได้เปรียบเสียเปรียบอย่างไร พวกเธอยังยิ้มได้เสมอ
การยิ้มของทีมสาวไทยจึงเป็นเหมือนการเติมพลังด้านบวกให้กับตัวเอง และเป็นการให้กำลังใจตัวเองซึ่งเป็นสิ่งสำคัญในการแข่งขันกีฬา ตราบใดที่เรายังมีพลังด้านบวก ต่อให้สถานการณ์เลวร้ายเพียงใดก็ยังมีโอกาสกลับมาพลิกชนะได้ทุกเสี้ยววินาที
ดังจะเห็นทีมสาวไทยสามารถกลับมาพลิกชนะทีมยักษ์ใหญ่ของโลกมาแล้วนับครั้งไม่ถ้วน
ในปี 2010 นักวิจัยทางเศรษฐศาสตร์ได้ค้นพบว่า นอกจากรอยยิ้มจะสามารถสร้างความสุขในร่างกายได้แล้ว มันยังมีนัยสำคัญเกี่ยวข้องกับประสิทธิภาพในการทำงานของตัวบุคคลนั้น ๆ อีกด้วย โดยคนที่อารมณ์ดีและยิ้มง่ายมีแนวโน้มที่จะทำงานเก่งและมีศักยภาพในการทำงานมากกว่าเพื่อนร่วมงานที่เป็นเสือยิ้มยากที่ไม่อยากยิ้มกับใคร
พลังแห่งการยิ้มส่งผลกับสมองโดยตรง ‘ฌอร์น อาเชอร์’ เจ้าของหนังสือ ‘The Happiness Advantage’ กล่าวว่า เพียงแค่ยิ้มทุกวันก็เหมือนได้ฝึกสมองให้เข้าใกล้ขีดความสุขมากขึ้น แม้แต่ในช่วงที่สมองมีความเครียด มีความทุกข์หรือมองใครในแง่ลบ สมองจดจำแล้วว่าการยิ้มจะช่วยลดความคิดแง่ลบเหล่านั้นได้ แถมยังช่วยยกระดับความสุขให้มากขึ้นอีกด้วย
ซึ่งแมตช์ที่ไทยพบกับตุรกีในศึกวอลเลย์บอลหญิงชิงแชมป์โลก 2022 (FIVB Women’s World Championshup 2022) ที่กล่าวมาแล้วข้างต้นนั้นเป็นอีกหนึ่งแมตช์ที่อยู่ในความทรงจำของแฟนวอลเลย์บอลไทยมากที่สุด เนื่องจากมันเป็นแมตช์ที่มีศักดิ์ศรีการเข้ารอบเป็นเดิมพัน และตุรกีก็เป็นไม้เบื่อไม้เมาของทีมสาวไทยประจำการแข่งขันหนนี้เสียด้วย
ไม่ว่าจะเสียเปรียบในเรื่องของสรีระร่างกายเท่าไรก็ตาม แต่ด้วยหัวใจที่ไม่ยอมแพ้ สุดท้ายทีมสาวไทยก็สามารถเอาชนะตุรกีทีมอันดับ 6 ของโลกไปได้ 3 – 2 เซตชนิดบีบหัวใจคนดู จนแทบกลั้นน้ำตาเอาไว้ไม่อยู่ และสามารถเก็บ 2 คะแนนแรกได้สำเร็จ
ชัชชุอร โมกศรี เผยหลังจากจบการแข่งขันว่า "รู้สึกดีใจมากที่เก็บชัยชนะได้ เราซ้อมกันหนักและแข่งมาทั้งปีเพื่อวันนี้ พอมาแข่งและทำมันออกมาได้ดีก็ดีใจจนพูดไม่ออก”
ดังนั้นในยามที่ใจท้อแท้หรือต้องเจอกับอุปสรรคที่ท้าทายความสามารถของเรา สิ่งเดียวที่ต้องมีคืออย่ากดดันตัวเองมากเกินไป
บางครั้งเรื่องง่าย ๆ อย่าง 'การยิ้ม' และแสดงทักษะออกมาในแบบของเราให้ได้มากที่สุด ต่อให้ผลงานไม่เป็นอย่างที่หวังไว้ สุดท้ายแล้วพลังจากความคิดบวกก็จะช่วยให้เราก้าวผ่านเรื่องราวความยากลำบากไปได้
และหากว่าเรายังคิดไม่ออกว่าจะคิดเชิงบวกบนความเป็นจริงหรือยิ้มออกมาท่ามกลางความกดดันได้อย่างไร ก็ขอให้มองวอลเลย์บอลหญิงทีมชาติไทยเป็นตัวอย่าง พวกเธอแสดงให้เห็นแล้วว่าพลังของรอยยิ้มมีส่วนช่วยต่อการพัฒนาจิตใจได้อย่างไรบ้าง
สุดท้ายนี้ยังมีเรื่องราวและรายละเอียดเกี่ยวกับการยิ้มอีกมาก ซึ่งหากว่าเราลองยิ้มให้ได้อย่างน้อยวันละครั้งจะพบว่าทุกสิ่งจะดีขึ้นได้เองตามลำดับ
แหล่งอ้างอิง
John Whitmore . (2559). Coaching For Performance โค้ชชิ่ง กลยุทธ์การโค้ชเพื่อพิชิตเป้าหมายอย่างมืออาชีพ.กรุงเทพฯ:สำนักพิมพ์แอร์โรว์ มัลติมีเดีย
Brené Brown . (2562).กล้าที่จะนำ Dare to Lead.กรุงเทพฯ:สำนักพิมพ์แอร์โรว์
กองบรรณาธิการ HD สุขภาพดี. (2563). ประโยชน์ของการยิ้ม ทั้งภายในจิตใจเรา และต่อผู้อื่นๆ. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : shorturl.at/BCLPV
วิดีโออ้างอิง
TVA CHANNEL. (2565). “รอยยิ้ม” พิมพ์ใจ วอลเลย์บอลสาวไทย ส่งออกวัฒนธรรม. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://www.youtube.com/watch?v=ATfE7eTV5rA
WorkpointOfficial. (2565). (เทปบันทึกการแข่งขัน) วอลเลย์บอลหญิงชิงแชมป์โลก 2022วันเสาร์ที่ 24 ก.ย.65 ไทย vs ตุรกี. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :https://www.youtube.com/watch?v=9TENJhOqz_Q&t=523s
