ช่วงหน้าร้อนหรือหน้าฝนมักมีแมลงออกมาเยอะ โดยเฉพาะแมลงมีพิษอย่างผึ้ง ต่อ หรือแตน ที่อาจเป็นอันตรายได้ถ้าโดนต่อย บางคนอาจมีอาการแพ้เพียงเล็กน้อย แต่บางคนอาจเกิดอาการแพ้รุนแรงถึงขั้นช็อก หมดสติ หรือเสียชีวิตได้ การรู้ว่าเมื่อโดนผึ้งต่อยต้องวิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นจึงสำคัญมาก ช่วยบรรเทาอาการและป้องกันไม่ให้เกิดอันตรายรุนแรงได้ทันท่วงที
เมื่อโดนผึ้งต่อย ต้องปฐมพยาบาลอย่างไร
เมื่อโดนผึ้งต่อย สิ่งแรกที่ต้องทำคือตั้งสติ อย่าตื่นตระหนก และทำตามขั้นตอนเหล่านี้
- ตรวจดูว่ามีเหล็กในหรือไม่
ผึ้งจะทิ้งเหล็กในไว้ที่ผิวหนังพร้อมถุงน้ำพิษ ต่างจากต่อหรือแตนที่สามารถดึงเหล็กในกลับคืนได้ ถ้าสังเกตเห็นเหล็กในให้รีบเอาออกทันที โดยใช้บัตรแข็งหรือเล็บขูดออกในแนวขนานกับผิวหนัง ไม่ควรใช้ปากคีบหรือนิ้วบีบเพราะจะทำให้พิษแพร่กระจายมากขึ้น
- ล้างบริเวณที่โดนต่อยด้วยน้ำสะอาด
หลังจากเอาเหล็กในออกแล้ว ให้ล้างบริเวณที่โดนต่อยด้วยน้ำสะอาดและสบู่อ่อน ๆ เพื่อลดการอักเสบและป้องกันการติดเชื้อ จากนั้นเช็ดให้แห้งด้วยผ้าสะอาด
- ประคบเย็น
ใช้น้ำแข็งหรือถุงประคบเย็นห่อด้วยผ้าสะอาด ประคบบริเวณที่โดนต่อยประมาณ 10-15 นาที ทำซ้ำทุก 1-2 ชั่วโมง จะช่วยบรรเทาอาการปวด บวม และลดการแพร่กระจายของพิษได้
- ทายาบรรเทาอาการคัน
เมื่อโดนผึ้งต่อย หลังจากปฐมพยาบาลเบื้องต้นแล้ว สามารถใช้ยาทาบรรเทาอาการคันและลดการอักเสบ เช่น ยาทาที่มีส่วนผสมของคาลาไมน์ หรือยาทาสเตียรอยด์ ซึ่งหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป นอกจากนี้ยังมีผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติที่ช่วยบรรเทาอาการได้ดีด้วย
- ยกบริเวณที่โดนต่อยให้สูง
หากโดนต่อยที่มือหรือเท้า ให้ยกสูงกว่าระดับหัวใจ จะช่วยลดอาการบวมได้
โดนผึ้งต่อย เมื่อไหร่ต้องพบแพทย์
ในกรณีส่วนใหญ่ การโดนผึ้งต่อย หลังปฐมพยาบาลอย่างถูกวิธีแล้ว ไม่จำเป็นต้องพบแพทย์ สามารถดูแลได้ด้วยการปฐมพยาบาลเบื้องต้น แต่หากมีอาการแพ้รุนแรงควรรีบไปพบแพทย์ทันที แต่หากมีอาการแพ้รุนแรง
อาการแพ้รุนแรง ได้แก่
- หายใจลำบาก หรือหายใจมีเสียงหวีด
- หน้า ริมฝีปาก ลิ้น หรือคอบวม
- เวียนศีรษะ หรือหมดสติ
- คลื่นไส้ อาเจียนรุนแรง
- หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ
- ผิวหนังเป็นลมพิษทั่วตัว
การโดนผึ้งต่อยเป็นเรื่องที่พบได้บ่อย สามารถปฐมพยาบาลเบื้องต้นได้ ส่วนใหญ่ไม่อันตรายร้ายแรง แต่หากมีอาการแพ้รุนแรง หรือโดนต่อยในบริเวณอันตราย ควรรีบไปพบแพทย์ทันที การรู้วิธีปฐมพยาบาลเมื่อโดนผึ้งต่อยอย่างถูกต้องจะช่วยบรรเทาอาการและป้องกันไม่ให้เกิดอันตรายรุนแรงได้ ดังนั้นการเรียนรู้วิธีดูแลตัวเองเบื้องต้นจึงเป็นสิ่งสำคัญที่ทุกคนควรรู้
