ท่วงท่าการหมุนบอลเป็นวงกลม 360 องศา ได้กลายเป็นภาพติดตาของเหล่าสาวกปีศาจแดง จนเป็นไวรัลที่แฟนบอลทำตามกันไปทั่ว แต่กระนั้นก็มีเสียงออกมาโจมตีว่ามันไม่ใช่ท่าที่มีประโยชน์
ย้อนกลับไปปีที่แล้ว ท่านี้ถูกหยิบขึ้นมาใช้จริงในเกม ยูโรป้า ลีก ที่แมนฯยูไนเต็ด ชนะ เชริฟฟ์ 3-0 โดยแข้งบราซิลเลี่ยนโชว์หมุนบอลถึงสองรอบติดกัน ท่ามกลางความสงสัยของแฟนบอลว่าทำไปทำไม แต่อย่างไรก็ดี แอนโทนี่ ได้คลายความสงสัยมันคือศิลปะ
ด้วยเหตุนี้เอง เราจึงใคร่รู่ว่าท่าที่เป็นดั่งศิลปะของ แอนโทนี่ มีที่มาอย่างไรบ้าง เกิดขึ้นได้อย่างไร ทำไมถึงใช้เท้าหมุนได้เช่นนั้น โดยใช้วิทยาศาสตร์มาเสริมเรื่องนี้ให้คลายสงสัยยิ่งขึ้น
ไปพร้อมกับเรา Main Stand
เพราะเสียงดนตรีคือชีวิตคนบราซิล
บราซิล บ้านเกิดของ แอนโทนี่ เป็นประเทศที่มีความสนุกสนานแฝงเข้าไปในทุกอนูกิจกรรม ไม่ว่าจะร้อง เล่น เต้น และกีฬา ดังเช่นฟุตบอลที่ขึ้นชื่อลือชาเรื่องความคิดสร้างสรรค์ จนเกิดฟุตบอลสไตล์บราซิลในชื่อ “แซมบ้าสไตล์” ที่ปลูกฝังให้แข้งบราซิลหลากหลายต่อหลายคน โชว์ทักษะที่สร้างสรรค์โดยมีความสนุกตื่นเต้นอยู่ในนั้น
เปรียบเหมือนการเต้นรำที่มีพื้นสนามเป็นฟลอร์และการเลี้ยงลูกบอลเป็นท่วงท่าแห่งความสง่างาม ซึ่งสิ่งนี้เองทำให้นักฟุตบอลบราซิลมีความเป็น “ศิลปิน” อยู่ในตัว เราถึงได้เห็น โรนัลดินโญ่ เลี้ยงลูกบอลเหมือนกับมันเป็นส่วนหนึ่งของร่างกาย หรือเนย์มาร์ที่กระดกบอลข้ามหัวแข้งคู่แข่ง
ส่วนท่าหมุนบอลที่เกิดขึ้นนั้น แม้อันที่จริงแล้ว แอนโทนี่ จะเป็นผู้ที่หยิบยกท่านี้มาใช้ในการแข่งขัน แต่เขาไม่ใช่คนแรกที่ได้ทำท่านี้ เพราะในสนามซ้อม แข้งดังบางส่วนมักจะลองทำท่านี้เล่น ๆ ขณะซ้อม เช่น คริสเตียโน่ โรนัลโด้ ที่มีภาพโชว์หมุนบอลอยู่บ่อย ๆ อย่างไรก็ตามทีจะยังขออนุมานว่าท่านี้เป็นการเล่นสไตล์แซมบ้า โดยพิจารณาจากการหยิบมาใช้จริงจากแข้งบราซิลเลี่ยน และท่วงท่าที่เห็นได้จากชนพื้นเมืองบราซิลเป็นหลัก
โดยท่าที่ดูตื่นตาตื่นใจต่าง ๆ ไม่ว่าจะการกระดกบอล แตะบอลลอดขา การสับขาหลอก ฯลฯ ล้วนมีจุดประสงค์เพื่อหลอกล่อคู่ต่อสู้ ให้คู่แข่งสับสน และแย่งบอลได้ยากขึ้น แต่กับท่าหมุนบอล คอฟุตบอลบางส่วนกลับมองว่าท่านี้ไม่ได้มีประโยชน์พอในการแข่งขัน
มันคือ “ศิลปะ”หรือเเค่ “เอาเท่”
มันคือ “ศิลปะ” คำกล่าวนี้ไม่ใช่คำกล่าวของศิลปินแห่งชาติผู้สร้างวัดแห่งหนึ่งในจังหวัดเหนือสุดของประเทศแต่อย่างใด หากแต่เป็นคำพูดของ แอนโทนี่ ที่มีต่อท่าหมุนบอลของเขา ท่ามกลางความสงสัยของเหล่าแฟนบอลว่าจะทำไปทำไม มันมีประโยชน์ต่อการแข่งจริงใช่ไหม ?
เรื่องมันเกิดขึ้นในเกมที่ แมนฯยูไนเต็ด เอาชนะ เชริฟฟ์ 3-0 ในเกมยูโรป้า ลีก รอบแบ่งกลุ่ม เมื่อ แอนโทนี่ รับบอลจาก คาเซมิโร่ ด้วยท้ายซ้ายบริเวณข้างท้างด้านในและหมุนบอลต่อเป็นวงกลมถึง 2 รอบด้วยกัน ก่อนจะจ่ายบอลเสีย… ซึ่งผู้คนในโซเชียลมีเดีย ต่างสงสัยว่าท่านี้มันช่วยอะไรในการแข่ง รวมถึงนักวิเคราะห์ฟุตบอลบางส่วนมองว่าท่านี้ไร้สาระ
“ผมไม่รู้ว่าเขากำลังทำอะไร มันไร้สาระ แค่ต้องการเรียกจุดสนใจ” พอล สโคลส์ ตำนานแมนเชสเตอร์ ยูไนเต็ด กล่าว
“มันไร้สาระสำหรับผมนะ เพราะพอเขาหมุนบอลจังหวะในการเล่นมันก็ไม่ได้แล้ว น่าอับอาย ทำในจังหวะที่ไม่มีใครเข้าใกล้ แล้วก็เอาบอลออกไปจากการเล่น ถ้าผมเป็นผู้จัดการผมคงไม่สบอารมณ์เอาเป็นแน่” ร็อบบี้ ซาเวจ อดีตนักฟุตบอลทีมชาติ เวลส์ ว่าแบบนั้น
สำหรับ แอนโทนี่ เขาได้อธิบายผ่านช่องทางอินสตราแกรม ว่าท่วงท่าของเขาคือศิลปะที่เป็นตัวตนมาจากวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของชาติ “พวกเรา(นักเตะบราซิล) เป็นที่รู้จักในศิลปะที่พวกเราได้แสดงออกไป และผมจะไม่หยุดทำสิ่งที่เป็นดังที่มาว่าพวกผมมาจากไหน”
แม้หลายคนจะชอบความบันเทิงในการเล่น แต่กับท่าสปินบอล ไม่ได้เป็นท่าที่ใช้เลี้ยงหลบคู่แข่ง เหตุเพราะท่านี้ทำอยู่กับที่ ไม่เกิดการเคลื่อนที่เข้าไปทำอันตรายต่อเกมรับฝ่ายตรงข้าม อย่างไรก็ตาม หากกล่าวอย่างตรงไปตรงมา ท่านี้ก็ใช่ว่าจะทำไม่ได้ในการแข่งไปสักทีเดียว หากหมุนบอลไปแล้ว ถ้าบอลยังอยู่กับตัว ไม่ได้เสียการครองบอล
“ผมไม่ได้มีปัญหากับทักษะเช่นนี้นะ ตราบใดที่มันยังใช้งานได้ ถ้าคุณไม่เสียบอลก็ไม่เป็นไร ผมโอเค แต่ถ้าเขาทำเพื่อโชว์ ผมก็จะเข้าไปปรับปรุงเขา” เอริค เทน ฮาก กุนซือแมนเชสเตอร์ ยูไนเต็ด
ด้านเพื่อนร่วมชาติ บราซิล บางส่วน เข้าใจในตัวของ แอนโทนี่ อย่างดี ด้วยความเป็นคนบ้านเดียวกัน แค่เห็นท่าหมุนก็เข้าใจกันอยู่… โดยเฉพาะกับ เนย์มาร์ ปีกเลือดแซมบ้า ที่สันทัดในเรื่องของสไตล์นี้ดีอยู่แล้ว ได้ลงสตอรี่ไอจีภาพ แอนโทนี่ หมุนบอล พร้อมข้อความว่า “ทำต่อไป ไม่ต้องไปเปลี่ยนแปลงอะไร นะไอน้อง จงกล้าและมีความสุขกับมันต่อไป”
รวมถึง เฟร็ด กองกลางบราซิล ที่ยังเป็นแข้งของทัพปีศาจแดงได้ อธิบายอย่างน่าสนใจไว้ว่า “เราเริ่มต้นด้วยการเป็นคนบราซิล ชาวบราซิลมีคุณภาพอยู่ในเลือดของพวกเขา มันเป็นแบบนั้นมาตลอด ตั้งแต่ เปเล่ ทักษะการเลี้ยงลูกบอล ยิงประตู เริงระบำด้วยร้อยยิ้ม ดังนั้นผมคิดว่าผู้คนต้องเข้าใจในสิ่งนี้ที่เรามี ผมคิดว่าเราต้องแสดงมันออกมาในสนาม หากคุณต้องควบคุมบอลให้มันมีความแตกต่างออกไป คุณทำมันได้ ถ้าคุณอยากจะหมุนบอลแบบที่เขาทำ คุณก็ทำได้ อยากเต้นก็เต้นได้ ตราบใดที่คุณยังเคารพในตัวคู่ต่อสู้อย่างแจ่มชัด”
ที่จริงแล้ว หากมองไปในสิ่งที่ แอนโทนี่ ทำแล้วมันก็ไม่ได้ส่งผลเสียอะไรต่อฟุตบอล เขาเพียงแค่ต้องการคงไว้ซึ่งทักษะในสนามและมอบความสุขให้ผู้ชม มีแข้งหลายคนที่โชว์เล่นท่าจนเสียบอลให้เห็นอยู่ในเกมฟุตบอลอยู่ทุกอาทิตย์ แต่สิ่งที่วัดว่าลีลามันจะดีหรือไม่ดี ก็ล้วนขึ้นอยู่ที่ฟอร์มการเล่น ถ้า แอนโทนี่ สามารถโชว์ฟอร์มในสนามได้น่าพอใจ ท่วงท่าของเขาก็จะเป็นที่ถูกจดจำในแง่ที่ดีขึ้น กระนั้นด้วยค่าตัวกว่า 100 ล้านยูโร และผลงานที่ไม่เป็นดังหวัง ทำให้ทุกวันนี้ ปีกของแมนเชสเตอร์ ยูไนเต็ด รายนี้ ตกไปอยู่ในตำแหน่งม้านั่งสำรองของทีมอย่างน่าเสียดาย
อย่างไรก็ดี ท่านี้ได้กลายเป็นไวรัลไปทั่วโซเชียลมีเดีย มียูทูปเบอร์ อินฟลูอินเซอร์ ออกมาสอนให้เหล่าสาวกฟุตบอลทำตามกันไปทั่ว เราจึงอยากจะไขคำตอบถึงการมีอยู่ของท่านี้ว่ามันเกิดขึ้นได้อย่างไรผ่านมิติของวิทยาศาสตร์
ลูกฟุตบอลมันเคลื่อนที่ได้ยังไง
ฟุตบอลเคลื่อนที่ได้ก็เพราะ (พูดแบบหล่อ ๆ เหมือนสมัยกำลังคุยกับเพื่อนในห้องเรียน วิทย์-คณิต) ก็ต้องกล่าวว่า ลูกฟุตบอลมันเคลื่อนที่ได้เพราะ กฎการเคลื่อนที่ของนิวตันข้อ 1 ที่ว่าด้วยแรงเฉื่อย(Inertia) โดยนิวตันสรุปใจความถึงกฎของเขาไว้อันเป็นข้ออธิบายไว้ว่า “วัตถุจะรักษาสภาพอยู่นิ่ง หรือสภาพการเคลื่อนที่อย่างสม่ำเสมอเป็นแนวตรง นอกจากจะมีแรงลัพธ์ที่ซึ่งมีค่าไม่เป็นศูนย์มากระทำ”
แปลไทยเป็นไทยอีกทีคือ ถ้าไม่มีแรงอะไรมากระทำต่อวัตถุ วัตถุนั้นก็จะรักษาสภาพนิ่งไว้อย่างนั้น จึงกล่าวได้ว่า ที่ฟุตบอลมันเคลื่อนที่ก็เพราะมีแรงกระทำ(ที่มากพอ)จากเท้าของนักฟุตบอล ทั้งนี้การใช้แรงให้ตัวบอลหมุนรอบแกน(แกนกลางของลูกบอล)นั้นต้องมี ทอร์ก หรืออีกชื่อหนึ่งคือแรงบิด ซึ่งการที่ แอนโทนี่ ใช้เท้าออกแรงคุมบอลให้ตัวลูกฟุตบอลหมุนรอบแกนก็นับเป็นแรงบิด ซึ่งอย่างไรก็ดีนี่เป็นแค่เบสิคเบื้องต้น เพราะในสนามมันมีทั้งเรื่องของแรงต่าง ๆ การควบคุม ทิศทาง ที่ทำให้เราต้องไปกันต่อ…
ทีนี้เราจะมาพูดถึงว่าเมื่อบอลมันเคลื่อนที่ แล้วทำไม แอนโทนี่ ยังใช้ขาเกี่ยวบอลขณะเคลื่อนบอลอยู่ได้ เรื่องนี้เกี่ยวข้องกับแรงเสียดทาน(Friction Force) ที่เกิดจากวัตถุ 2 สิ่งสัมผัสกันหรือกล่าวก็คือ เท้าของแอนโทนี่ ที่นับเป็นวัตถุ ได้สัมผัสกับอีกวัตถุหนึ่งคือลูกฟุตบอล โดยแรงเสียดทานมีหน้าที่ต้านแรงที่มากระทำต่อวัตถุในทิศทางตรงกันข้ามเพื่อให้วัตถุนั้นหยุดนิ่ง ดังนั้นด้วยมวลของ แอนโทนี่ที่มากพอ ลูกฟุตบอลจึงเคลื่อนที่ และในขณะที่ฟุตบอลกำลังเคลื่อนที่อยู่ จะเกิดแรงเสียดทานในทิศทางตรงกันข้าม ทำให้ระหว่างที่ แอนโทนี่ กดมวลไปในลูกฟุตบอลจะเกิดแรงเสียดทานต้านทานการเคลื่อนที่ของบอล ซึ่งเหล่านี้มีผลช่วยให้ แอนโทนี่ ใช้เท้าควบคุมบอลไปตามทิศทางได้ง่ายขึ้น
ใช้ศูนย์ถ่วงของร่างกาย
เตรียมร่างกายอย่างไรหากอยากเทิร์นบอลให้ได้บ้าง จุดนี้เราต้องพึ่งจุดศูนย์ถ่วงของร่างกาย (Center of Gravity) หรือเรียกสั้น ๆ ว่า CG จุดนี้เองเป็นดั่งบาลานซ์ของร่างกายที่เฉลี่ยรวบรวมมวลทั้งหมดไว้ที่จุดนั้น ถ้าเรายืนตรงอยู่กับที่จุดศูนย์ถ่วงของเราคือบริเวณ ๆ แถวใต้สะดือ อย่างไรก็ดี CG ในร่างกายล้วนไม่ยึดตำแหน่งตายตัวแปลี่ยนแปลงไปตามการขยับของร่างกาย โดยจะยึดตามปัจจัยภายนอกและภายในที่เกิดขึ้น ปัจจัยภายนอกเช่นการถือมวลอะไรบางอย่าง ตัวอย่าง การยกของ มีผลต่อบาลานซ์ในร่างกาย
ส่วนปัจจัยภายในก็คือการเคลื่อนที่ของร่างกาย เช่น การเดินเอนตัวไปด้านหน้า จุดศูนย์ถ่วงของเราก็จะอยู่บริเวณพุงด้านหน้า หรือถ้าแอ่นตัวไปด้านหลัง จุดศูนย์ถ่วงก็ขยับไปด้านหลังด้วย กลับมาที่ฟุตบอล ท่วงท่าส่วนใหญ่ของนักฟุตบอล มักจะย่อขาปรับบาลานซ์ให้ต่ำลงมาเพื่อง่ายต่อการควบคุมลูกฟุตบอลที่อยู่เวณล่างสุดของร่างกาย ครั้งนี้ก็เช่นกัน แอนโทนี่ ย่อขาลงเล็กน้อยทำให้เขาสามารถคุมบอลให้หมุนอยู่กับตัวได้อย่างมั่นคง
ส่วนการคล้องบอลเป็นรูปวงกลมนั้น ลูกฟุตบอลจะต้องมีแรงตั้งฉากกับทิศทางของความเร็ว อธิบายคือ ที่ แอนโทนี่ คุมบอลให้เป็นรูปวงกลมได้เพราะเขาส่งแรงเท้าที่ตั้งฉากกับความเร็วของของลูกฟุตบอล เพราะถ้าไม่ตั้งฉากกับลูกฟุตบอล ตัวบอลจะไปในทิศทางอื่น เช่น หากส่งแรงไปในทิศทางเดียวกันกับความเร็วลูกฟุตบอลจะมีลักษณะพุ่งตรง(เหมือนแปบอล) หรือถ้าส่งแรงช้อนใต้ความเร็วของลูก ลูกฟุตบอลจะเป็นบอลโด่ง(เคลื่อนที่แบบโปรเจคไตล์) ดังนั้นแล้ว แอนโทนี่ จึงต้องหมุนตัวพร้อมกับคุมบอลเพื่อให้แรงจากเท้าของเขาตั้งฉากกับความเร็วของฟุตบอล ซึ่งแรงที่ตั้งฉากก็คือแรงที่เข้าสู่จุดศูนย์กลาง โดยจุดศูนย์กลางในนี้เองก็คือบริเวณขาที่เป็นหลักในการยืนของ แอนโทนี่ นั่นแหละ
พอเห็นว่าท่านี้มันมีที่มาอย่างไร สาวกฟุตบอลก็ลองไปฝึกต่อกันได้ หรือถ้าไม่อยากไปทำเอง ก็ลองดูด้วยมือตัวเอง ผ่านจอยสติ๊กที่บ้าน กับเกมฟุตบอล FC24 โดยให้ตัวนักเตะที่เรากำลังจะหมุนบอล รอรับบอลจากเพื่อนในทีมแล้วเมื่อบอลจะมาถึงตัวให้กด L1 และ R1 พร้อมกัน ก็จะสามารถหมุนบอลได้อย่างที่ แอนโทนี่ ทำ ว่าแล้วก็ขอตัวไปจับจอยก่อน
ส่วนทุกคนคิดว่าท่าหมุนบอล 360 องศานี้มีประโยชน์หรือไม่ ?
แหล่งอ้างอิง :
https://www.espn.co.uk/football/story/_/id/37633316/man-united-antony-spins-ball-puts-internet-twist
https://talksport.com/football/1406548/antony-spin-trademark-skill-manchester-united-premier-league-brazil-neymar-fred/
https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-united-antony-skill-sheriff-25378831
https://www.cupello.com/blog/brazilian-soccer-players
https://www.facebook.com/share/RsB3BKnZ6ELYpqD9/?mibextid=WC7FNe
http://www.digitalschool.club/digitalschool/science1_2_2/science10/more/page1.php#:~:text=จุดศูนย์ถ่วง%20
https://www1.grc.nasa.gov/beginners-guide-to-aeronautics/newtons-laws-of-motion/
https://raptor-scientific.com/news/resources/center-of-gravity-definition/#:~:text=The%20center%20of%20gravity%20
https://ngthai.com/science/27846/friction/
https://ngthai.com/science/46086/circular-motion/
https://youtu.be/IyFuL85ip98?si=IC6hNkdUsGcLQWyx
สุทธิพงษ์ ปัญญาทอง อาจารย์ประจำวิชาฟิสิกส์ โรงเรียนกงไกรลาศวิทยา จังหวัดสุโขทัย
