ดิโอโก้ โชต้า ดาวยิงของ ลิเวอร์พูล และทีมชาติโปรตุเกส ถือเป็น 1 ในนักเตะระดับแถวหน้าที่ถูกจดจำในแง่การเป็นยอดนักเล่นเกมคนหนึ่ง เขาเป็นเจ้าของดีกรีแชมป์เกม FIFA หรือ EA SPORTS FC ณ ปัจจุบัน ที่แข่งขันภายในกลุ่มนักเตะทีมพรีเมียร์ลีก และใครต่อใครต่างบอกว่าเขาฝีมือการเล่นเกมระดับเกมเมอร์มืออาชีพเลยทีเดียว
หากเรามองย้อนเข้าไปในวงการฟุตบอล หรือวงการกีฬาต่าง ๆ มีนักกีฬาอาชีพที่เล่นวีดีโอเกมเก่งมาก ๆ และให้ความสนใจกับอีสปอร์ตกันมากมาย ดังนั้นมันเกี่ยวกันหรือเปล่าที่การเล่นเกม กับการเล่นกีฬาจริง ๆ มันส่งเสริมกันทำให้พวกเขาเป็นนักกีฬาที่เก่งขึ้นหรือไม่ ?
Main Stand จะอธิบายเรื่องนี้ให้เห็นภาพแบบง่าย ๆ ที่สุด ไปดูกันเลย
โลกของมืออาชีพ
การที่เราจะทึกทักไปเองในหัวข้อนี้นั้นไม่น่าจะเป็นไปได้ หรือถ้าได้คำตอบก็อาจจะได้จากข้อมูลที่คาดเคลื่อน ดังนั้นสิ่งหนึ่งที่ช่วยไขคำตอบได้คืองานวิจัย ที่เกิดจากการรวบรวมข้อมูลจากผู้คนจำนวนมาก เพื่อช่วยย่นระยะเวลาได้ดีดีที่สุด
มีงานวิจัยหนึ่งที่อธิบายคนที่อาจจะไม่ได้มีความเข้าใจหรือไม่ได้คลุกคลีกับวงการอีสปอร์ตมากนัก คือ การเป็นนักเตะเล่นเกมมืออาชีพ หรือนักกีฬาอีสปอร์ตเบอร์ต้น ๆ ของแต่ละเกม นั้นไม่ได้เป็นกันง่าย ๆ เพราะการ "เล่นเกม" แบบคนธรรมดา ๆ กับการ "เล่นเกมแบบมืออาชีพ" นั้นมีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง และเกมส่งเสริมทักษะกีฬาที่เล่นเป็นทีมได้จากทฤษฎีของ ทิม แกบเบตต์, เดวิด เจนกิ้นส์ และ บรูซ อเบอร์เนตตี้ ในงานวิจัยเมื่อปี 2009 ที่ชื่อว่า "การฝึกโดยใช้เกมเพื่อพัฒนาทักษะและสมรรถภาพทางกายในนักกีฬาประเภททีม"
หนึ่งจุดที่น่าสนใจพวกเขาบอกว่า 2 สิ่งที่ใช้ทักษะในการไปถึงระดับมืออาชีพเหมือนกัน ได้แก่
1. การฝึกฝนอย่างมีสติ - ในขณะที่คนส่วนใหญ่เล่นเกม พวกเขาจะทำผิดพลาดและเล่นไปตามอารมณ์ แตกต่างกันกับการฝึกฝนที่ต้องเล่นอย่างมีสติ ใช้ความคิดตั้งแต่การหาจุดอ่อนของตัวเอง การแก้ปัญหาที่ได้เจออย่างมีขั้นตอน เพื่อหาผลลัพธ์ที่ดีที่สุด เพื่อให้การฝึกฝนในทุก ๆ วันไม่สูญเสียเวลาไปเปล่า ๆ
2. การจัดการเชิงความคิด - เพราะการจะเป็นมืออาชีพนั้นจะต้องเผชิญกับความกดดัน ทุกครั้งที่ต้องลงเล่น หรือแข่งขันเป้าหมายคือชัยชนะ และในบางครั้งที่ไม่สามารถเอาชนะได้ แต่ก็ยังต้องทำต่อไป คือหนึ่งในสิ่งที่บั่นทอนสภาพจิตใจเกมเมอร์มากที่สุด
จากสองสิ่งที่กล่าวมา มันมีความคล้าย ๆ กับนักฟุตบอลอาชีพ ที่การเล่นฟุตบอลของพวกเขานั้นแตกต่างกับการเล่นฟุตบอลของคนธรรมดาที่เล่นเพื่อออกกำลังกาย หรือเพื่อความสนุกอย่างสุดขั้ว
นั่นคือพวกเขาฝึกซ้อมเพื่อความเป็นเลิศ ไม่ใช่แค่ฝึกฝนเพื่อความสนุกหรือฆ่าเวลา ขณะที่เรื่องของความคิด พวกเขาจะต้องแข่งกับทุกคนบนโลกนี้ นั่นคือแข่งกับคู่แข่งเพื่อเอาชนะ แข่งกันแย่งตำแหน่งกับเพื่อนร่วมทีม และสุดท้ายคือการแข่งกับตัวเองไม่ให้ยอมแพ้หรือล้มเลิกไปเสียก่อน ดังนั้นเราจะดูถูกคำว่า "มืออาชีพ" ของวงการเกมไม่ได้เลยแม้แต่น้อย เพราะพวกเขายอมเสียสละตัวเองเพื่อแลกมากับรายได้มหาศาลไม่ต่างกับนักฟุตบอลอาชีพเลย
ทีนี้เราลองมาดูสิ่งที่ ดิโอโก้ โชต้า ทำเกี่ยวกับการเป็นเกมเมอร์และนักเตะอาชีพกันบ้าง สิ่งที่ยืนยันเรื่องนี้ได้เลยคือ ในปี 2022 โชต้า คือนักฟุตบอลอาชีพเพียงคนเดียว ที่ได้เข้าแข่งขันในฟุตบอล ยูฟ่า แชมเปี้ยนส์ลีก ทั้งในชีวิตจริง และการแข่งขัน แชมเปี้ยนส์ลีก ของเกม FIFA 23 ในฐานะเกมเมอร์ เขาคือมือดีเบอร์ต้น ๆ ของยุโรป และเป็นผู้เล่นเพียงไม่กี่คนในโลกที่มี "การ์ดสีฟ้า" เป็นของตัวเอง โดยได้มาในภาค FIFA 21 ซึ่งการ์ดนี้แสดงว่าคนที่กำลังบังคับ ดิโอโก้ โชต้า ในเกม คือ ดิโอโก้ โชต้า "ตัวจริง"
จะเห็นได้ว่าเส้นทางการเป็นมืออาชีพนั้นไม่ต่างกัน และสิ่งที่ยอดเยี่ยมยิ่งกว่านั้นคือ ถ้าคุณสามารถไปถึงจุดที่เป็นมืออาชีพได้ทั้ง 2 ทาง มันจะมีบางทักษะที่ส่งเสริมกันอย่างน่าประหลาด แม้ว่าลักษณะการแข่งขันจะแตกต่างกันสิ้นเชิงก็ตาม
หยิบจุดแข็ง มาแบ่งกัน
นิตยสาร Athletics Weekly เขียนเรื่องนี้แบบชัด ๆ โดยบอกว่าทักษะการเล่นเกม ส่งเสริมกับการเป็นนักกีฬาอาชีพได้เป็นอย่างดี โดยทักษะที่ช่วยส่งเสริมกันได้คือ การเพิ่มขอบเขตการมองเห็น, การคัดกรองสิ่งรอบกวนสมาธิ, การประมวลผลหรือคาดการณ์เหตุการณ์ล่วงหน้า, การจัดลำดับความสำคัญในการทำงาน และการยืดหยุ่นในการตัดสินใจ
พูดตรงนี้อาจจะยังไม่เห็นภาพ แต่ถ้าฟังจากปากของ โชต้า เองคุณจะนึกภาพออกในทันที เพราะเขาอธิบายเรื่องทักษะการเล่นเกมที่ช่วยให้การเล่นฟุตบอลของเขาดีขึ้นว่า
"มันอาจจะแปลกหน่อยนะ แต่การเล่นเกมช่วยพัฒนาการเล่นฟุตบอลของเขาจริง ๆ สิ่งที่ชัดที่สุดคือคุณคาดการณ์ล่วงหน้าและเข้าใจเกมได้เร็วมากขึ้น คุณจะไหวตัวได้เร็วเมื่อรู้ว่ามีบางสิ่งที่ทำแล้วไม่เวิร์ก หรือจะต้องเปลี่ยนแปลงอะไรในเชิงของแท็คติก ในส่วนนี้การเล่นเกมอย่าง FIFA และ Football Manager ให้คุณได้แน่นอน" โชต้า ว่าแบบนั้น
และเพื่อให้คุณเห็นภาพชัดขึ้นไปอีกว่าการไหวตัวและคาดเดาสถานการณ์ล่วงหน้าที่ โชต้า พูดถึงนั้นเป็นอย่างไร ? เราอยากให้คุณลองไปเปิดดูไฮไลต์เกมที่แอนฟิลด์ นัดที่ ลิเวอร์พูล เจอกับ ท็อตแน่ม ฮอตสเปอร์ ในซีซั่น 2022/23 ซึ่งเป็นนี้เป็นเกมสุดดราม่า ที่ โชต้า กลายเป็นผู้ยิงประตูชัยในช่วงทดเวลาบาดเจ็บให้ ลิเวอร์พูล ชนะไปอย่างสุดมัน 4-3
ถ้าคุณมองการเคลื่อนไหวของ โชต้า คุณจะเห็นว่าในขณะที่ผู้เล่นคนอื่นกำลังมองบอลโด่งที่ลอยมาจากฝั่ง ลิเวอร์พูล และกำลังจะตกไปที่จุดที่ ลูคัส มูร่า ผู้เล่นของ สเปอร์ส ยืนอยู่ และแต่ละคนก็กำลังประมวลผลว่าจะเกิดอะไรขึ้นจากนั้น
ในขณะเดียวกัน โชต้า เป็นคนที่ขย้บตัวด้วยการ "วิ่ง" ไปยังหน้าปากประตูของ สเปอร์ส ทันที ซึ่งเขาบอกว่าเกิดจากการอ่านเกมว่า มูร่า ไม่ใช่นักเตะกองหลังที่จะหวดบอลจังหวะเดียวขึ้นหน้าให้จบ ๆ ไป เขาจะพยายามเล่นบอลกับเท้า และทำให้ทีมได้กลับมาครองบอล นั่นคือคือ มูร่า จะจ่ายคืนหลังไปยังผู้รักษาประตูให้ สเปอร์ส ได้เป็นฝ่ายเซตบอลเผาเวลาที่เหลืออยู่น้อยนิด
และเขาก็คิดถูก มูร่า คืนบอลกลับหลังจริง ๆ แต่มันเป็นบอลที่สั้นเกินไป จากนั้น โชต้า จึงวิ่งถึงบอลเป็นคนแรกและตวัดยิงด้วยเท้าซ้ายเข้าไปเป็นประตูชัยของ ลิเวอร์พูล
"ผมคาดการณ์ล่วงหน้าจากสิ่งที่เคยเห็น และมันก็ไม่ได้ถูกต้องไปเสียทุกครั้งหรอกนะ แต่โชคดีที่ครั้งนี้เป็นไปตามที่ผมคาดไว้" โชต้า ว่า
"นั่นคือช่วงเวลาที่ผมคิดว่า มูร่า จะคืนบอลแน่ จากบอลโด่งของ อลีสซง .. ไม่มีใครคิดแบบนั้น แต่ว่าผมคิด แม้ว่า คริสเตียน โรเมโร่ จะเริ่มตื่นตัวเมื่อบอลออกจากเท้า มูร่า แต่นั้นก็ช้าไปแล้ว"
"ไทมิ่ง คือสิ่งสำคัญของผู้เล่นในตำแหน่งเกมรุก ใคร ๆ ก็สามารถคาดการณ์ล่วงหน้าได้ แต่สิ่งที่ยากคือ คุณต้องทำให้ร่างกายของคุณตอบสนองก่อนใคร ถ้าคุณคือคนที่เร็วที่สุด มันก็ยากที่ใครจะหยุดคุณได้" คำอธิบายของเขาสอดคล้องกับสิ่งที่งานวิจัยบอก การตอบสนอง มุมมอง และการคาดการณ์ล่วงหน้า คือสิ่งสำคัญที่วีดีโอเกมมอบให้กับนักกีฬาอาชีพได้
และสิ่งที่ยืนยันได้ชัดแบบชัดสุด ๆ อีกครั้งคือหลังจากยิงประตูนั้นได้ โชต้า ฉลองประตูนั้นด้วยท่าที่เขากำลังนั่งจับจอยเพลย์สเตชั่น เพื่อเป็นการบอกนัย ๆ ว่า ประตูนี้มาจาก "ทักษะทางวีดีโอเกม" ของเขา
ทุกอย่างล้วนส่งเสริมกัน
มาถึงตรงนี้เราจะบอกความจริงบางอย่างที่ง่าย ๆ แต่เป็นธรรมชาติของโลกใบนี้ โดยที่ไม่ต้องใช้การวิจัยมาชวนเชื่อ เพราะจริง ๆ แล้วใด ๆ บนโลกนี้ล้วนมีข้อดี และสามารถหยิบข้อดีนั้นเอามาใช่ประโยชน์ให้เหมาะกับแต่บริบท แต่ละคนได้ทั้งนั้น
คุณเล่นวีดีโอเกมเก่ง ก็ถือเป็นทักษะที่ทำให้คุณทำอะไรเพิ่มได้อีกมากมาย อย่างง่ายที่สุดแบบให้คุณคิดภาพออกไว ๆ คือทำไมผู้เฒ่าผู้แก่แถวบ้านจึงมักจะขอความช่วยเหลือจากวัยรุ่นในเรื่องที่ง่าย ๆ อย่าง การต่อเน็ตในโทรศัพท์มือถือ, การล็อกอินไลน์, การใช้งานแอปพลิเคชั่นต่าง ๆ ในโทรศัพท์
เรื่องพวกนี้สำหรับเด็กรุ่นใหม่ ๆ มันง่ายนิดเดียว เพราะพวกเขาอยู่กับสิ่งเหล่านี้ทุกเมื่อเชื่อวัน สิ่งเหล่านี้เอามาใช้ประโยชน์ได้ในการช่วยเหลือผู้คนรอบตัวได้ รู้ตัวอีกที คุณจะกลายเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการใช้สมาร์ทโฟนในบ้านไปโดยที่คุณไม่รู้ตัว
กลับกัน เรื่องบางเรื่องคนสมัยใหม่ก็ต้องใช้สกิลของคนเฒ่าคนแก่ เช่นการทำอาหารสูตรโบร่ำโบราณ การใช้ภูมิปัญญาชาวบ้าน ที่ถือเป็นสิ่งห่างตัววัยรุ่น ที่เราจะบอกคือทุกอย่างล้วนมีข้อดีเสมอ ถ้าเราเอามันมาใช้ให้เกิดประโยชน์กับตัวเองหรือคนอื่น
กลับมาที่เรื่องของ โชต้า และการเล่นเกม รวมถึงการเป็นนักเตะอาชีพของเขา คุณก็จะได้เห็นทั้งสองมุมเช่นกัน ทักษะทางวีดีโอเกมทำให้เขากลายเป็นนักฟุตบอลที่หัวแหลม จมูกไว ไหวตัวทันในสถานการณ์ต่าง ๆ ในการแข่งขันจริง
เช่นกันที่เขาเองก็ทักษะของการเป็นนักเตะอาชีพมาใช้ในวีดีโอเกม และทำให้เขากลายเป็นยอดฝีมือได้เช่นกัน และเรื่องนี้เขาก็อธิบายด้วยตัวเองว่า
"หลายครั้งที่ผมเล่นเกมกับผู้เล่นในทีมอีสปอร์ตของผม (โชต้า เป็นเจ้าของทีมอีสปอร์ตด้วย ตอนแรกใช้ชื่อ Diogo Jota Esports ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็น Luna Galaxy Esports) และผมสามารถเอาชนะพวกเขาได้ พวกเขามักจะบอกว่ามีบางสิ่งที่พวกเขาคาดไม่ถึง ผมก็คิดว่าสิ่งที่เขาพูดถึงนั้นคือสิ่งที่ผมมีติดตัวมาจากการเป็นนักฟุตบอลในชีวิตจริง นั่นคือเรื่องของวิสัยทัศน์"
"เกมฟุตบอลไม่ว่าจะในชีวิตจริงหรือในวีดีโอเกมก็เหมือนกับการเปิดหนังสือ คุณจำเป็นต้องรู้วิธีการอ่าน ทำความเข้าใจกับมันให้แตกฉาน และคุณจะพบมุมมองที่แตกต่างออกไป สำหรับผม เกมให้ยุทธวิธีมากมาย ถ้าคุณหาวิธีอ่านมันได้ คุณจะเป็นคนที่อ่านเกมต่าง ๆ ได้ดีขึ้น คุณจะตื่นตัวเสมอ" และทั้งหมดคือสัจธรรมที่ ดิโอโก้ โชต้า บอกผ่านวีดีโอเกม และการเป็นนักฟุตบอลอาชีพของเขา
ไม่มีอะไรเสียหายถ้าขึ้นชื่อความรู้ และไม่มีอะไรที่ไร้ประโยชน์ถ้าคุณคือคนที่ "รู้จริง" ในเรื่องนั้น ๆ
แหล่งอ้างอิง
https://www.researchgate.net/publication/258129803_Who_are_sports_gamers_A_large_scale_study_of_sports_video_game_players
https://bmcsportsscimedrehabil.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13102-022-00532-z?fbclid=IwAR31kvvVbjOVABemzW_TwkKopjG1R2uQdKijX1T5BnLBIs5LNbZyekqkiLI
https://www.washingtonpost.com/video-games/esports/2022/04/19/esports-age-retirement/
https://www.thesun.co.uk/tech/23117477/diogo-jota-fifa-23-esports-team/
https://www.liverpool.com/liverpool-fc-news/features/diogo-jota-liverpool-game-streak-26276584
https://www.completesports.com/how-video-games-have-improved-my-football-jota/
https://www.thegamer.com/diogo-jota-interview-luna-galaxy-fifa/
https://theathletic.com/4748541/2023/08/11/diogo-jota-liverpool-my-game-my-words/
