แม้ฟุตบอลไทยจะมีลีกอาชีพโม่แข้งกระจายอยู่ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ แต่ฟุตบอล “เดินสาย” ยังคงจัดแข่งขันต่อเนื่องและเติบโตขึ้นทุกวัน มีการไลฟ์ถ่ายทอดสดผ่านช่องทางออนไลน์ ผู้ติดตามชมแต่ละครั้งจำนวนไม่น้อย
บางรายการเงินรางวัลกระโดดไปแตะหลักล้านบาทแล้ว แถมยังมีลุ้นไปแข่งขันยังต่างประเทศอีกด้วย
ปัจจุบันฟุตบอลเดินสายพัฒนาไปถึงไหน อนาคตมีแนวโน้มจะเติบโตอย่างไร ไปติดตามกับ BallThaiStand
การเติบโตอย่างก้าวกระโดด
ฟุตบอล “เดินสาย” เป็นคำเรียกสำหรับนักเตะระดับสมัครเล่นที่รวมตัวกันเพื่อส่งทีมเข้าร่วมการแข่งขัน มีการชิงถ้วยรางวัล เงินรางวัล เหมือนระดับประเทศไม่มีผิด ต่างกันแค่รูปแบบและมาตรฐานที่ไม่อาจเทียบกันได้
ที่สำคัญคือจัดการแข่งขันได้โดยไม่มีข้อจำกัดใดๆ ไม่ว่าจะเป็นจำนวนผู้เล่น, ขนาดสนาม, สภาพสนาม, รุ่นอายุ หรือแม้แต่เพศสภาพ อีกทั้งยังจัดได้ทั่วประเทศและเรียกได้ว่าทุกจังหวัดมีการจัดการแข่งขันฟุตบอลเดินสายเป็นประจำ
เมื่อมีรายการฟุตบอลเดินสาย ย่อมมีนักฟุตบอลเดินสาย นั่นคือนักฟุตบอลจะตระเวนไปแข่งขันรายการต่างๆ กับทีมเดิมหรือเปลี่ยนทีมก็ได้ ไม่มีข้อผูกมัดใดๆ และหากฝีเท้าดีจริงๆ ก็จะมีค่าตอบแทนจนเป็นอาชีพก็ได้
นักฟุตบอลหลายคนเคยผ่านการเล่น "ฟุตบอลเดินสาย" มาแล้วทั้งสิ้น เพราะนี่เปรียบเสมือนอีกเส้นทางหนึ่งของนักฟุตบอลในการก้าวไปสู่ระดับอาชีพ
ในอดีตภาพลักษณ์ของฟุตบอลเดินสายอาจไม่ดี ภาพจำติดตาหลายคงเป็นความดิบ เถื่อน และมีการทำร้ายร่างกายกัน แต่ภาพเหล่านั้นค่อยๆ จางหายไปพร้อมกับวันเวลา
โดย “กอล์ฟ ปราการ” หรือ ภัทรวุฒิ ศรีสวัสดิ์ ที่ค่ำหวอดอยู่ในวงการฟุตบอลไทยทั้งเบื้องหน้าและเบื้องหลัง ก่อนจะมีส่วนร่วมในการจัดการแข่งขันฟุตบอลเดินสายรายการใหญ่ๆ ในเมืองไทย ได้เปิดเผยถึงการพัฒนาของฟุตบอลเดินสายบ้านเราว่า
“ผมใช้คำว่าฟุตบอลเดินสายพัฒนาแบบก้าวกระโดด”
“เมื่อก่อนฟุตบอลเดินสายจะมีเพียงกลุ่มเล็กๆ ไม่ได้รับความนิยมเป็นวงกว้างเพราะมันยังไม่มีการไลฟ์สด”
“พอมีการไลฟ์เข้ามาทำให้คนดูเข้าถึงง่าย เมื่อก่อนอดีตนักฟุตบอลอาชีพจะมาเล่นฟุตบอลเดินสายไม่ได้ แต่ช่วงหลังมีการปรับกฎกติกา และวางเงื่อนไขรองรับพวกเขา เมื่อนักเตะเดินสายได้ปะทะแข้งกับอดีตนักฟุตบอลอาชีพทำให้การแข่งขันน่าดูขึ้น”
ในอดีตฟุตบอลเดินสายมักออกกฎห้ามนักเตะระดับไทยลีก หรือถ้วยพระราชทานตั้งแต่ประเภท ง มาเล่น เพราะต้องการให้นักเตะระดับสมัครเล่นได้สู้กับนักเตะที่ฝีเท้าใกล้เคียงกัน
แต่ปัจจุบันบอลเดินสายส่วนใหญ่มักไม่ตั้งกฎข้อนี้แล้ว เพราะนักบอลระดับไทยลีกหรือทีมชาติไทย สามารถเข้ามาสร้างมูลค้าและมาตรฐานให้ฟุตบอลเดินสายน่าดูมากขึ้น มีการชิงเงินรางวัลมากขึ้น สปอนเซอร์ก็เข้ามากขึ้น
อีกทั้งนักบอลเดินสายหลายคนเดินสายเป็นอาชีพ ฝีเท้าไม่ได้เป็นรองระดับไทยลีกเท่าไหร่
“ตอนนี้บางรายการไม่ได้จำกัดเรื่องห้ามนักเตะอาชีพมาเตะบอลเดินสายแล้ว สามารถเปิดโอเพ่นเลย แต่บางรายการก็มีการห้ามผู้เล่นระดับอาชีพที่ยังเล่นอยู่ปัจจุบันมาเล่น”
“ผมมองว่าฟุตบอลมี 2 ตลาด ตลาดแรกผมเรียกว่าตลาดแบด คือใครก็ส่งแข่งได้ ไม่ต้องเก่งก็เล่นได้ คนกลุ่มนี้มีเยอะ กับอีกตลาดผมเรียกว่าตลาดไฮ คือพวกนักเตะอาชีพ เมื่อก่อนฟุตบอลเดินสายจะไม่มีสื่อเข้ามาสนใจ แต่ตอนนี้ใครก็เป็นสื่อได้”
“สโมสรอาชีพมีเพจของตัวเอง ทีมฟุตบอลเดินสายก็มีเพจมีสื่อของทีมตัวเองแทบไม่ต่างกันเลย ทำให้คนเข้าถึงง่ายเข้าไปอีก ส่วนรายการที่กำลังฮิตในช่วงนี้ก็เป็นการจัดแข่งขันฟุตบอล 7 คน จะแบ่งเป็นแบบแข่งขันหญ้าจริงและหญ้าเทียม แล้วก็ฟุตซอล ส่วนฟุตบอล 11 คนการจัดแข่งขันน้อยลง เพราะเรื่องของเวลาแข่งที่ยาวนาน ทีมสมัครไม่ได้เยอะ” กอล์ฟ ปราการ กล่าวปิดท้าย
ค่าจ้างสูง เงินออกตรง ไม่เอานักเตะหมดสภาพ
ภาพจำของหลายคนที่มีต่อบอลเดินสายคงหนีไม่พ้นการล่าเงินรางวัล เพื่อเอาเงินไปเติมสุขในห้วงเวลาสั้นๆ เช่นเอาเงินรางวัลไปกินดื่ม ทำให้นักเตะไม่จำเป็นต้องมีวินัย หรือมีความฟิตมากนัก
อย่างไรก็ตามปัจจุบันภาพเหล่านั้น ค่อยๆ จางไป เพราะคนทำทีมเองมองว่าเมื่อลงทุนไปแล้วก็ต้องการเห็นนักเตะของตัวเองมีวินัย เล่นให้คุ้มกับค่าจ้าง ดังนั้นคนที่จะมาเล่นบอลเดินสายปัจจุบันต้องมีวินัยและสภาพร่างกายดี
“เสี่ยเจี๊ยบ” วีรศักดิ์ ทิพย์รัตน์ เจ้าของทีมฟุตบอลเดินสายน้องใหม่ “เจี๊ยบเรทซิ่ง ออนทัวร์” เปิดเผยว่า “ผมเป็นแฟนบอลเชียร์ บีจี ปทุม ยูไนเต็ด มากว่า 10 ปี ก่อนโดนรุ่นพี่ที่รู้จักชักชวนมาทำบอลเดินสาย ผมไม่เคยรู้เรื่องฟุตบอลเดินสายเลยนะ แต่ตอนนี้ลงมาทำ ส่งแข่งขันทั่วประเทศมา 2-3 ปีแล้ว”
“ตอนนี้ฟุตบอลเดินสายเปลี่ยนไปเยอะ ในฐานะที่เป็นแฟนบอลและเชียร์บอลอาชีพมา 10 ปี และลงมาคลุกคลีกับฟุตบอลเดินสาย ทำให้รู้เลยว่าฟุตบอลเดินสายพัฒนาขึ้นมาก ไม่ต่างจากฟุตบอลอาชีพระดับไทยลีก 2 ไทยลีก 3 เลย”
“ส่วนการจ้างนักบอลเราก็จะมีเรทค่าจ้างหลักร้อยไปจนถึงหลักพันบาทต่อวัน พี่เคยเอา โคเน่ เซย์ดู กับ อองรี โจแอล อดีตผู้เล่นไทยลีกมาเล่น พวกนี้ก็ต้องจ่ายหลักพันบาทต่อวัน ที่เลือกนักเตะพวกแอฟริกาคือ พวกนี้อยู่ง่าย กินง่าย มีแค่ค่าจ้าง มีที่อยู่ให้ก็พอ”
“ที่สำคัญเลยนักเตะเหล่านี้ไม่ค่อยดื่มเหล้าเหมือนคนไทย ส่วนนักเตะไทยเคยให้มากสุด 5,000 บาทต่อวัน เป็นอดีตเยาวชนทีมชาติไทย”
“คนทำทีมเขาดูวินัย ดูความฟิตนักบอลเหมือนไทยลีกแล้ว เพราะเราให้ค่าจ้าง เบี้ยเลี้ยงซ้อมต่างหาก เรียกว่าลงทุนไม่น้อย เราก็อยากได้นักเตะดีๆ มีวินัย ส่วนจะได้แชมป์ไม่ได้แชมป์ก็เป็นเรื่อง เพราะฟุตบอลเดินสายต่อให้เอาตัวดีๆ มาเยอะใช่ว่าจะได้แชมป์ทุกครั้งไป”
เมื่อคนทำทีมใจถึงพึ่งได้ รายได้จ่ายตรงไม่มีเบี้ยว ทำให้นักเตะที่เคยเล่นฟุตบอลไทยลีก หลายคนเบนเข็มทิศชีวิตไปเล่นฟุตบอลเดินสายเต็มตัว
“มีนักเตะระดับไทยลีก เคยเล่นให้กับสโมสรใหญ่ บอกกับพี่ว่าเขามาเล่นฟุตบอลเดินสายแล้วสบายใจ เพราะทีมจ่ายเงินตรง เงินที่ได้สามารถเลี้ยงครอบครัวได้ ไม่ต้องปวดหัวกับการตามทวงเงินเหมือนเล่นกับสโมสรอาชีพ” เสี่ยเจี๊ยบ กล่าว
เวทีแจ้งเกิดเป็นบันไดสู่ลีกอาชีพ
ขณะที่ กอล์ฟ ปราการ กล่าวว่า “จริงๆ แล้วฟุตบอลอาชีพกับบอลเดินสายเหมือนโลกคู่ขนาน ผมพยายามที่จะจับทั้งสองทางมาบรรจบกัน คือนักฟุตบอลเดินสายเก่งๆ เยอะมาก แต่เขาไม่รู้ว่าจะก้าวไปเล่นอาชีพยังไง”
“อย่าง โฟแบร์ (อนันต์ ยอดสังวาลย์) ผมก็เป็นคนแรกๆ ที่ตัดคลิปเขาลงโซเชียล ไม่ได้หวังอะไรนะ แค่คิดว่าน้องเก่ง ถ้าคลิปนี้มันกระจายไปถึงสื่อ หรือ สโมสรมาเห็นอาจทำให้น้องไปเล่นในระดับอาชีพ สุดท้ายพอคลิปดังก็มีคนติดต่อน้องไปเล่นอาชีพ และติดทีมชาติไทยไปแล้ว เราก็ไม่ได้อะไร ไม่ได้หวังอะไร”
“อย่าง ดักลาส คาร์โดโซ่ เลิกเล่นมาหลายปี มาเล่นบอลเดินสายทำผลงานดี ราชนาวี ก็ดึงตัวไปเล่นไทยลีก 2 เขายังมาขอบคุณคนที่ดึงไปเล่นฟุตบอลเดินสายเลย ผมว่ายังมีนักเตะเดินสายดีๆ รอโอกาสไปเล่นอาชีพอีกเยอะ เพราะฝันของนักฟุตบอลหลายคนมีเหมือนกันคือการไปเล่นอาชีพและไปเล่นทีมชาติไทย”
เงินรางวัลหลักล้าน ลุ้นไปแข่งขันต่างประเทศ
ฟุตบอลเดินสายในบ้านเราต้องบอกว่ามีการอัพเกรดเงินรางวัลสูงขึ้นเรื่อยๆ ทำให้มีการส่งทีมแข่งขันกันอย่างคึกคัก นอกจากเงินรางวัลที่ล่อตาล่อใจแล้ว ปัจจุบันยังมีการคัดเลือกตัวแทนประเทศไทย ไปแข่งขันยังประเทศเวียดนามอีกด้วย
กอล์ฟ ปราการ กล่าวว่า “รายการที่ผมกำลังเปิดรับสมัคร Kool supporter Footballkub เป็นฟุตบอลเดินสาย 7 คน สามารถต่อยอดไปถึงการแข่งขันชิงแชมป์อาเซียนแล้ว ซึ่งเงินรางวัลรวมทั้งหมดจะตกราวๆ 1 ล้านบาท”
“ต้องทำความเข้าใจก่อนว่าตอนนี้บ้านเรายังเรียกฟุตบอล 7 คนว่า ฟุตบอลเดินสาย แต่ที่เวียดนามได้รับการรับรองจากสมาคมฟุตบอลเวียดนาม (VFF) เป็นการแข่งขันอาชีพเลย”
“ก่อนหน้านี้มีตัวแทนจากสมาคมฯ เขาให้เอกชนเอาไปทำ เพื่อหาตัวแทนประเทศไทยไปแข่งขันที่เวียดนาม ซึ่งครั้งที่แล้วเราส่งทีมไปแข่งขันมาแล้ว นอกจาก ไทย และ เวียดนาม ก็มีทีมจาก มาเลเซีย กับ อินโดนีเซีย อีก ตอนนี้ทาง เอเอฟซี มีการรับรองการแข่งขันแล้วด้วย คาดว่าน่าจะยกระดับไปแข่งขันในระดับเอเชียต่อไป”
มาตรฐานผู้ตัดสินเทียบระดับไทยลีก
การจัดฟุตบอลเดินสายปัจจุบันยกระดับมาตรฐานสูงขึ้น โดยเฉพาะในเรื่องของ “ผู้ตัดสิน” ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการทำให้ฟุตบอลเดินสายมีความสนุก และช่วยลดอุณหภูมิเดือดในสนาม ช่วยให้การแข่งขันไม่สะดุดเหมือนฟุตบอลไทยลีก
กอล์ฟ ปราการ กล่าวว่าปัจจุบันผู้ตัดสินที่เข้ามาทำหน้าที่เคยผ่านการอบรมกับสมาคมกีฬาฟุตบอลแห่งประเทศไทยฯ ทั้งสิ้น ทำให้สามารถควบคุมเกมได้ การตัดสินแต่ละครั้งจะมีการอธิบายให้นักเตะได้รู้ว่าทำไมถึงฟาวล์ ไม่ใช่เดินหนีเหมือนเมื่อก่อน
“ผู้ตัดสินในฟุตบอลเดินสายพัฒนาขึ้นเยอะ เขาจะมีสกิลพูดให้นักเตะเข้าใจ อธิบายเหตุการณ์ว่าทำไมจังหวะนี้ถึงฟาวล์ นักเตะก็ยอมรับคำตัดสินมากขึ้น ทำให้เกมมันสนุก เรื่องการเข้าบอลหนักๆ รุนแรงค่อยๆ ลดลงไป ภาพที่เห็นในโซเชียลถือว่าเป็นส่วนน้อย”
ขณะที่ เสี่ยเจี๊ยบ กล่าวเสริมว่า “เมื่อก่อนบอลเดินสายเล่นแรงจริง แต่ตอนนี้แทบไม่มีแล้ว ผู้ตัดสินก็ไม่เป่ามั่ว คือต้องเข้าใจว่าผู้ตัดสินก็ได้ค่าจ้าง ถ้าเขาเป่าไม่ดี เป่าเข้าข้างทีมใดทีมหนึ่งมันก็ขาดความน่าเชื่อถือ”
“ถ้าผู้ตัดสินทำหน้าที่ไม่ดี เขาจะจ้างอีกไหมก็คงยาก นั่นแสดงว่าเขาต้องเป่าให้ดี ถ้าทำดีงานก็จะเข้ามาเรื่อยๆ เขาก็จะมีรายได้ไปเลี้ยงครอบครัวได้ต่อเนื่อง ทำให้ผู้ตัดสินต้องทำหน้าที่ให้ดี มีมาตรฐานที่สูง”
เงินสะพัดกระจายรายได้สู่รากหญ้า
ฟุตบอลเดินสายเรียกว่าจัดการแข่งขันไปทั่วทุกพื้นที่ของประเทศไทย เมื่อมีการจัดแข่งขันผู้ประกอบการร้านค้าชุดกีฬา กิจการรถตู้ ร้านอาหาร ที่พักโรงแรมจะได้ประโยชน์ตามมา ถือเป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจอีกด้วย
“ตอนนี้ทุกพื้นที่มีแข่งขันหมด มันเป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจในต่างจังหวัดด้วยนะ”
“อย่างรายการที่ผมจัดกระจายอยู่ทั่วประเทศ แต่ละทีมทำเสื้อแข่งเอง เขาก็ไปติดต่อร้านทำเสื้อกีฬาในพื้นที่จังหวัดของตัวเอง การเดินทางพี่ๆ ที่ทำธุรกิจรถตู้ก็จะมีคนมาเช่าเดินทางไปแข่งขัน นอกจากนี้โรงแรมที่พัก ร้านอาหารเขาก็จะได้ตรงนี้ไปด้วย”
“เรื่องการไลฟ์ผมมองว่ามีหลายทีมทำได้ดีเลยนะ มาตรฐานสู้กับช่องทีวีใหญ่ๆ ได้เลย อุปกรณ์ที่ใช้ก็แพง ไม่ธรรมดา เรทราคาการจ้างก็จะแตกต่างกันออกไป”
“ตอนนี้ฟุตบอลเดินสายเติบโตขึ้นมากๆ หากฟุตบอลเดินสายได้รับการสนับสนุนเหมือนฟุตบอลอาชีพ ผมว่ามันจะโตขึ้นอีกเยอะเลยทีเดียว” กอล์ฟ ปราการ กล่าวปิดท้าย
นักเตะอาชีพเล่นบอลเดินสายโดนโทษหนักถึงยกเลิกสัญญา
แม้นักฟุตบอลลีกอาชีพจะมีเงินเดือน เบี้ยเลี้ยงรวมกันหลักหมื่นถึงแสนบาทต่อเดือน สามารถเลี้ยงครอบครัวได้อย่างสบาย แต่ยังมีนักฟุตบอลอาชีพบางคนหาเงินเพิ่มเติมด้วยการไปเล่นฟุตบอลเดินสาย จนทำให้สมาคมฯ และบริษัท ไทยลีก จำกัด ต้องออกกฎป้องกันไม่ให้นักเตะอาชีพไปเล่นฟุตบอลเดินสาย
สาเหตุที่ต้องนำกฎระเบียบมาบังคับใช้ เพราะเคยมีนักเตะอาชีพไปเล่นฟุตบอลเดินสาย แล้วมีอาการบาดเจ็บกลับมา ทำให้สโมสรต้องรับภาระค่ารักษาอาการบาดเจ็บ ซึ่งบางเคสมีค่าใช้จ่ายสูง
โดยในระเบียบข้อบังคับว่าด้วยการจัดการแข่งขันกีฬาฟุตบอลลีกอาชีพรายการไทยลีก 1 ข้อที่ 28.คุณสมบัติของนักกีฬาฟุตบอล ข้อ 28.8 ระบุว่า ไม่อนุญาตให้นักกีฬาฟุตบอลหรือทีมฟุตบอลที่ลงชื่อเข้าร่วมแข่งขันในการแข่งขันกีฬาฟุตบอลลีกอาชีพแล้วในปีใดปีหน่ึง ไปเล่นหรือแข่งขันกีฬาฟุตบอลในรายการอื่นๆ ในปีเดียวกัน
ยกเว้นรายการที่ได้รับความเห็นชอบจาก ฝ่ายจัดการ แข่งขัน หรือได้รับอนุญาตจาก บริษัท ไทยลีก จํากัด เป็นลายลักษณ์อักษร หากทำผิดจะถูกปรับเงิน 20,000-50,000 บาท
แต่ปัจจุบันสโมสรไม่ได้ยื่นเรื่องฟ้องร้องนักเตะกับทางฝ่ายจัดการแข่งขัน หรือคณะกรรมการพิจารณาวินัย มารยาทฯ แต่มีการระบุในสัญญาชัดเจน ใครฝ่าฝืนจะโดนยกเลิกสัญญาทันที
เคสล่าสุดก็คือ โปลิศ เทโร ยกเลิกสัญญากับ กิตติพงษ์ ภูแถวเชือก ผู้รักษาประตูที่ไปเล่นฟุตบอลเดินสายในช่วงพักเบรกเลกแรกฤดูกาล 2021-22
ตอนนี้ฟุตบอลเดินสายยกระดับตัวเองจากการแข่งขันระดับสมัครเล่นมาเป็นกึ่งอาชีพได้แล้ว หากได้รับการสนับสนุนที่ดี นี่อาจจะเป็นซอฟเพาเวอร์ที่กระตุ้นเศรษฐกิจให้คนระดับรากหญ้ามีรายได้เพิ่มมากขึ้น
และที่สำคัญวงการฟุตบอลไทย อาจจะมีช้างเผือกจากฟุตบอลเดินสายก้าวเข้ามาสู่การแข่งขันอาชีพและก้าวไปติดทีมชาติไทยในอนาคตก็ได้
