“สิทธิ” เป็นสิ่งที่ทุกคนควรได้รับอย่างเท่าเทียมไม่ว่าจะเป็นบุคคลที่มีสภาพร่างกายปกติ หรือ ผู้พิการ ซึ่งถ้าหากพวกเขาได้รับสิทธิอย่างทั่วถึง อาจต่อยอดและผลักดันไปสู่หนทางแห่งความสำเร็จได้ในอนาคต
ในปัจจุบันสิ่งที่เป็นบันไดก้าวสู่ความสำเร็จของทั้งผู้ที่ร่างกายปกติและผู้พิการ ย่อมมีคำว่า กีฬา เป็นส่วนสำคัญ แต่ทั้งนี้อาจเป็นเรื่องดีหากพวกเขาได้รับสิทธิในการพัฒนาตัวเองด้วยการเข้าถึงศูนย์กีฬาระดับมาตรฐานที่ออกแบบมาสำหรับผู้พิการโดยเฉพาะ
ซึ่งทางสมาคมกีฬาคนตาบอดแห่งประเทศไทย และ งานเทศกาลงานออกแบบกรุงเทพฯ 2567 (Bangkok Design Week 2024) ได้ร่วมมือกันสร้างนิทรรศการ Livable Scape For All เพื่อประชาสัมพันธ์โครงการสร้างศูนย์กีฬาเพื่อคนตาบอด ซึ่งถือเป็นหนึ่งในสิทธิที่พวกเขาพึงได้รับ
โครงการนี้มีส่วนสำคัญในการสร้างโอกาสและความสำเร็จของผู้พิการอย่างไร สามารถร่วมทำความเข้าใจได้ผ่านบทความนี้
สร้างโอกาสแห่งความเปลี่ยนแปลง
ปฏิเสธไม่ได้ว่าการใช้ชีวิตของผู้พิการทางสายตานั้นย่อมเป็นเรื่องที่ยากลำบาก และการประกอบอาชีพส่วนใหญ่อาจยังไม่เป็นที่ยอมรับเท่าที่ควร ทว่ากลับมีสิ่งหนึ่งที่สามารถเปลี่ยนแปลงชีวิตของพวกเขาในเรื่องของการสร้างอาชีพนั่นก็คือ “กีฬา”
ผู้พิการทางสายตาแสดงให้เห็นว่าขีดจำกัดของพวกเขา ไม่ได้แพ้ผู้ที่มีดวงตาปกติ ไม่ว่าจะเป็นการใช้ชีวิตประจำวันหรือแม้กระทั่งการแข่งขันกีฬา ตัวอย่างล่าสุด คือนักกีฬาฟุตบอลคนตาบอดทีมชาติไทยที่สามารถขึ้นมาอยู่ในอันดับที่ 4 ของโลก หลังคว้าเหรียญทองแดงประวัติศาสตร์ในการแข่งขันกีฬาเอเชี่ยนพาราเกมส์ 2023 ที่หางโจว ประเทศจีน
แต่หลายคนอาจไม่เคยรู้เลยว่า กว่าที่ผู้พิการทางสายตาจะเดินทางมาจนถึงจุดนี้ได้นั้นต้องผ่านอุปสรรคมากมายในขณะเก็บตัวฝึกซ้อมทั้งในเรื่องของสิ่งอำนวยความสะดวก สถานที่ และการเดินทางที่ยากลำบาก
เมื่องานเทศกาลงานออกแบบกรุงเทพฯ 2567 (Bangkok Design Week 2024) ที่ผ่านมา สมาคมกีฬาคนตาบอดแห่งประเทศไทย ได้จัดงาน “Livable Scape For All คนยิ่งทำ เมืองยิ่งดี…เพื่อทุกคน” นิทรรศการเพื่อสิทธิคนตาบอด ต่อยอดจากงานออกแบบเมือง เพื่อย้ำเตือนให้เราไม่ลืมใครไว้ข้างหลัง
ขอเป็นกระบอกเสียงที่ช่วยนำเสนอแนวคิดและความมุ่งมั่นของสมาคมกีฬาคนตาบอดแห่งประเทศไทยในการสร้างศูนย์ฝึกกีฬาเพื่อคนตาบอดที่ได้รับมาตรฐานรองรับในระดับสากล และตอบโจทย์กีฬาเฉพาะทาง
“กีฬาเป็นส่วนหนึ่งซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่แสดงให้เห็นว่า ผู้พิการทางสายตายังสามารถใช้ศักยภาพที่เหลืออยู่ให้เป็นประโยชน์ต่อตนเอง ครอบครัว และสังคมได้ ถ้าได้รับการสนับสนุนและมีสถานที่ที่เหมาะสม เหมือนเรามีบ้านเป็นของตัวเองและเป็นบ้านที่เหมาะสมกับคนตาบอดทุกคน” คุณอำนวย กลิ่นอยู่ นายกสมาคมฯ กล่าวถึงความสำคัญของกีฬาและโครงการศูนย์ฝึกกีฬา ฯ
นิทรรศการที่ถูกออกแบบเพื่อทุกคนอย่างยั่งยืน
“Livable Scape For All คนยิ่งทำ เมืองยิ่งดี…เพื่อทุกคน” ถูกจัดขึ้นที่ สวนรมณีนาถ กรุงเทพมหานคร ซึ่งการออกแบบนิทรรศการภายในงานนี้สามารถบอกเล่าถึงสิทธิที่ผู้พิการควรได้รับอย่างครบครัน
แต่หากคิดว่านิทรรศการนี้ออกแบบมาเพื่อรองรับผู้พิการทางสายเท่านั้นโดยเฉพาะแล้วล่ะก็ ถือว่าคิดผิด… เนื่องจากงานดังกล่าวได้ออกแบบนิทรรศการทั้งหมดให้ทั้งผู้พิการทางสายตาและผู้ที่มีสายตาปกติสามารถเข้าร่วมรับชมงานและรับฟังถึงสิทธิที่ผู้พิการทางสายตาอย่างเหมาะสม
ในนิทรรศการ มีการจัดเวทีเสวนาถึงปัญหาขึ้นเมื่อวันที่ 28 มกราคม 2567 ผ่านหัวข้อ “สร้างสรรค์เมืองเพื่อสิทธิของทุกคน” เพื่อบอกเล่าถึงปัญหาของผู้พิการทางสายตาและจุดมุ่งหมายของการออกแบบโครงการศูนย์ฝึกกีฬาฯ
และยังมีการจัดกิจกรรมให้กับผู้ที่มีสายตาปกติได้ร่วมทดลองสัมผัส แลกเปลี่ยนและเรียนรู้ถึงการดำเนินชีวิตร่วมกับผู้พิการทางสายตาผ่านกิจกรรมเดินกับผู้พิการ ในวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2567 ในชื่อ “ก้าวเปลี่ยนชีวิตเพื่อสิทธิของทุกคน” พร้อมเวทีเสวนา “สร้างสรรค์พื้นที่แห่งโอกาสเพื่อทุกคน”
นอกจากนี้ยังมีการแบ่งโซนกิจกรรมประกอบไปด้วยโซนที่ 1 ร่วมกันเริ่ม : เพื่อทำให้เกิดการตระหนักถึงความแตกต่างของผู้พิการทางสายตา โดยติดตั้งบอร์ดข้อความสำหรับอ่านเพื่อทำความเข้าใจผู้พิการทางสายตา
โซนที่ 2 ร่วมกันฟัง ร่วมกันคิด : การจัดแสดงวิดีโอของผู้พิการทางสายตาที่ก้าวขึ้นมาเป็นตัวแทนของนักกีฬาทีมชาติไทย รวมไปถึงไทม์ไลน์แสดงผลงานความภาคภูมิใจของนักกีฬาคนตาบอดทีมชาติไทย
และโซนที่ 3 ร่วมกันสร้าง : เป็นโซนจัดแสดงศูนย์ฝึกกีฬาคนตาบอด ที่วางแพลนก่อสร้างในอนาคต โดยมีการจัดแสดงตัวอาคารในแต่ละชั้นให้ผู้ที่เดินทางเข้ามารับชมนิทรรศการดังกล่าวได้รับชมถึงสิ่งอำนวยความสะดวกในแต่ละชั้น
ซึ่งในส่วนของผู้พิการทางการมองเห็นสามารถรับชมตัวอาคารดังกล่าวได้ผ่านการสัมผัสโครงสร้างที่ถูกปรินท์ออกมาแบบ 3 มิติ และยังมีการติดตั้งอักษรเบรลล์สำหรับผู้พิการทางสายตาให้อ่านทำความเข้าใจ รวมถึงคิวอาร์โค้ดสำหรับสแกนเพื่อรับฟังข้อมูลตามจุดต่าง ๆ
การจัดนิทรรศการทั้งหมดนี้เป็นเพียงก้าวแรกในการแสดงให้เห็นว่าผู้พิการทางสายตานั้นควรได้รับสิทธิที่จะเข้าถึงโอกาสในการพัฒนาตนเอง โอกาสในการเปลี่ยนแปลงชีวิต กระทั่งโอกาสในความสำเร็จผ่านการมีศูนย์ฝึกกีฬาสำหรับคนตาบอด ที่ถูกออกแบบมาเพื่อรองรับทั้งคนตาบอดโดยเฉพาะ และผู้พิการด้านอื่นๆ ให้ได้ออกกำลังกาย ฝึกฝนร่างกาย และพัฒนาความสามารถในการอยู่ด้วยตนเอง (independence) ตลอดจนนักกีฬาให้มีพื้นที่ในการเก็บตัวสำหรับการแข่งระดับมืออาชีพ อีกทั้งยังเป็นพื้นที่ที่คนตาบอดและคนตาดีสามารถใช้ชีวิตอยู่ร่วมกันอย่างเท่าเทียมกัน
ทางผู้จัดฯ มีความตั้งใจที่จะจุดประกายความหวังให้กับสังคมและที่สำคัญคือ วางรากฐานในอนาคตสำหรับนักกีฬาและผู้พิการทางสายตาต่อไป
